یادداشت سید محمدعلی نیکنام

        زائر افسون شده را می‌توان نمونه‌ای مشابه از هفت‌خان رستم دانست.  به آن صورت حماسی نیست اما قهرمانی دارد که به شدت روس است و نمادیست از مردم اصیل روس. ماجرا درباره‌ی مردی‌ست که مادرش او را نذر کرده که در کلیسا خدمت کند‌. هر چند او نمی‌خواهد به این نذر تن در دهد و سفری را می‌پیماید که در آن زجر‌های گوناگون و هفت‌خوان ‌های عجیب و رنج آوری را پشت سر می‌گذارد تا سرانجام یک خادم یا زائر کلیسا شود. بله درست شنیدید. او یک زائر می‌شود و از ابتدای داستان هم یک زائر است و قصه‌ی این هفت خوان را از زبان یک خود او می‌شنوید.
او نمادیست از انسانی اخلاقی که صداقت برایش ارزش دارد، کار ارزش دارد و البته رنج هم  برایش ارزش دارد. 
لسکوف قصه‌گویی ست که قهرمانی ملی می‌سازد که از جنس بلور است،شفاف و روشن و البته روس.