یادداشت ابراهیمی

        
این کتاب را می‎توان تنها متن رسمی منتشر شده از متفّکرین جناح اصلاحات دانست که در آن تفکّر و مشی و منش اصلاحات به شکل تفصیلی ارائه می‎شود. رویکرد اصلی این کتاب به کنار نهادن دین به مثابه امری سنتی و غیر علمی (غیرقابل اثبات) است و در ادامه با پذیرش لیبرال دموکراسی، سعی در ساخت جامعه بشری به منظور کاهش درد و رنج انسان‎هاست. از دید این کتاب، تمامی حکومت‎های تمامیت خواه (دارای حاکم) و حکومت‎های گذشته، همگی غیرقابل اصلاح بوده و اصلاحات در مقابل آن‎ها، امیدی به اصلاح ندارد ولی درباره حکومت‎هایی که جنبه دموکراسی دارند، امید اصلاح دارد. خط قرمز اصلی اصلاحات دموکراسی می‎باشد.
این کتاب ابتدا در سال 1394 چاپ شد و در آن تنها مطالب آقای ملکیان ذکر شده بود لکن در سال 1399 چاپ مجدّد یافت که در فصلی منشِ رفتاریِ اصلاحات به قلم آقای حجّاریان به آن اضافه شد.
در این کتاب تناقضات زیادی بین سخنان دو نویسنده یافت می‎شود. از مهمترین تناقضات، تعریف اصلاحات می‎باشد. آقای ملکیان اصلاحات را امری دموکراتیک، مسالمت‎آمیز و تدریجی می‎داند ولی آقای حجّاریان رویکرد متفاوتی داشته و حرکت‎های ضد قانون و غیرقانونی و حتی ایجاد خونریزی را در بعضی شرایط تایید می‎کند.
نثر کتاب کمی ثقیل است. بخش مربوط به آقای حجّاریان بیشتر رویکرد سیاسی داشته و بخش مربوط به آقای ملکیان رویکرد فلسفی دارد.
این کتاب را به همه دغدغه‎مندان حوزه سیاست که خواهان فهم رفتارهای سیاسی احزاب می‎باشند توصیه می‎کنم.