یادداشت طاها ربانی

        من به خاطر موضوع پایان‌نامه‌ی ارشدِ پایان‌نیافته‌ی خودم به موضوع زیرساخت‌های حمل‌ونقل علاقه داشتم و اخبار مرتبط را پیگیری می‌کردم. این موضوع اهمیتش از سرمایه‌گذاری سنگین چین در «ابتکارِ» «کمربند و راه» شروع شد و این کتاب هم به همین طرح یا «ابتکار» می‌پردازه. منتهی، خوب، تمرکز من بیشتر روی هند بود که به جنوب آسیا گسترش پیدا می‌کرد. این کتاب خیلی کم به جنوب آسیا نگاه می‌کنه، که البته نامعقول هم نیست، چون هند کلاً وارد این ابتکار نشد و با سوءظن به اون نگاه می‌کنه. 
این کتاب درواقع گزارشی است از اخبار پیرامون «کمربند و راه» و برای همین هم هست که ۱۵۰ صفحه متن داره و ۴۰ صفحه ارجاعاتی که قریب به اتفاقشون به اخبار است. 
کتاب بسیار به‌روزه، ولی همین به‌روزبودن تاریخ‌مصرف‌دارش می‌کنه. کتاب قبل از پایان دوره‌ی ترامپ نوشته شده و نگاه منتقدانه‌ای به او داره. 
از بلاتکلیفی و سوءظن همراه با بی‌عملی غربی‌ها در مقابل این طرح می‌گه، ولی همین دیروز گویا در اجلاس جی۷، بایدن و شرکا برنامه‌ای چندصدمیلیارددلاری برای انجام پروژه‌های زیرساختی در مقابله با این طرح در سرتاسر دنیا اعلام کرده‌اند. البته این اولین‌باری نیست که غربی‌ها چنین برنامه‌هایی را اعلام می‌کنند. گویا اروپا هم سال گذشته از طرحی مشابه پرده‌برداری کرده بود. منتهی نکته‌ی مهم در تفاوت طرح چین و طرح غربی‌ها اینه که سرمایه‌گذاری‌های چین را خود دولت پیش می‌برد، ولو به‌صورت نامتمرکز. ولی در غرب سیاستمدار فقط می‌تونه به بخش خصوصی فشار بیاره که برو و سرمایه‌گذاری کن. غرب، درهرحال، مجبوره هزینه و فایده‌ی اقتصادی طرح‌ها را بسنجه. چین دستش از این جهت بسیار بازتره و برای همین هم در پروژه‌هایی سرمایه‌گذاری می‌کنه که کس دیگه‌ای حاضر به انجامش نیست. نکته‌ی دیگه اینکه چین می‌تونه پنهان‌کاری زیادی بکنه، ولی شفافیت و مستندسازی نقطه‌ی قوت غربی‌ها است. اوایلی که من سعی می‌کردم درباره‌ی کمربند و راه تحقیق کنم، حتی وبسایت درست‌ودرمانی که توضیح بده قضیه چیه وجود نداشت و مطمئن نیستم که الان هم وجود داشته باشه. قضیه در سطوح اداری و سیاسی برگزار می‌شه و نه سرمایه‌گذار و نه کشورهای سرمایه‌پذیر نیازی به مطلع‌شدن مردمشان از جزئیات ماجرا ندارند و اساساً اهل شفافیت هم نیستند.
از ایران و حسن و مم‌جواد هم بارها نام می‌بره.
ولی، به‌هرحال، باید توجه داشت که با وجود قلم بی‌طرفانه‌ی نویسنده، ما مجبوریم پنجره‌ی خودمان را به دنیا داشته باشیم. حتی در هند هم که زبان انگلیسی جزو زبان‌های رسمی است، امکان ارتباط اقتصادی و تاثیرگذاری بر مردم فقط از طریق شناخت محلی و فرهنگ و زبان محلی ممکن است. گویا ما حتی از عراق هم شناخت چندانی نداریم و برای همین سرمایه‌گذاری‌ها شکست می‌خوره یا به موفقیتی که باید دست پیدا نمی‌کنه. ولی با این دیوار آهنینی که تحریم‌ها و انزواگرایی از دو طرف بلند کرده‌اند، این‌ها بیشتر شبیه خواب و خیال می‌مونه.