یادداشت محمدکاظم حقانی فضل

        نمیدانم اصطلاحات شیعه علوی و صفوی ساخته و پرداخته شریعتی است یا از جایی وام گرفته است. و نمی‌دانم خواندن این کتاب امروز هم ضرورت دارد یا نه. با این حال این کتاب به شدت شورانگیز است. حتی من که در نیمه دوم دهه هفتاد آن را می‌خواندم احساس مبارزه پیدا کردم. با این که فضای کتاب فضای دیگری است و بیشتر مناسب فضای پیش از انقلاب است. به گذر از این نکته اصل نگاه شریعتی و تفاوت گذشتن بین دو نوع شیعه هم‌چنان قابل ملاحظه و گفت‌و گو است. جزئیاتی که شریعتی می‌گوید و شاید اشتباه باشد نباید مانع اندیشیدن درباره ایده اصلی کتاب باشد. شریعتی در واقع معتقد است شیعه صفوی انحراف از شیعه علوی است. شیعه علوی باید «بر قدرت«باشد نه هم‌چون صفوی «با قدرت». این کتاب و آموزه‌های آن که در کتابهای دیگر شریعتی تکرار شده است سر وصدای بسیاری از روحانیان رو برانگیخت و زمینه‌ساز دشمنی‌های فراوان با او شد.