یادداشت سعید بیگی

        کتاب در 344 صفحه در قطع وزیری و در انتشارات کتاب طه منتشر شده است.

نثر کتاب از آنجا که نثر دو نویسندۀ توانمند و باتجربه است ـ مولف بزگوار آیت‌الله محمدهادی یوسفی غروی و مترجم محترم حجه‌الاسلام محمدصادق روحانی ـ روان، خوشخوان و خالی از اغلاط معمول است و اشکالات املایی و نگارشی در آن بسیار محدود و انگشت شمار است.

زبان نوشته در تمام بخش‌های کتاب، فاخر و زیبا است و انسان از خواندنش لذت می‌برد و خسته نمی‌شود.

لازم به ذکر است که از کتاب «وقعه‌الطف لابی مخنف» نوشتۀ آیت‌الله یوسفی غروی که به زبان عربی است؛ چند ترجمه به فارسی انجام شده که بهترین و کامل‌ترین چاپ آنها، همین ترجمۀ آقای محمدصادق روحانی است.

کتاب سه بخش اصلی دارد که به ترتیب عبارتند از:

بخش اول: مقدمات؛ که شامل مقدمۀ مترجم و پیشگفتار مولف کتاب است و هر یک در جای خود هم سودمندند و هم خواندنی.

بخش دوم: متن کتاب وقعه‌الطف؛ که اتفاقات سفر امام حسین علیه‌السلام از مرگ معاویه و خروجشان با خاندان بنی هاشم در 27 ماه رجب و دیگر همراهان، از مدینه تا ورودشان به مکه در 3 شعبان و توقف‌شان در مکه تا 4 ماه و سپس خروج از مکه یک روز پیش از روز عرفه و حرکت به سوی کوفه، تا رسیدن حر بن یزید ریاحی و هزار سپاهی او و توقف اجباری کاروان امام حسین علیه‌السلام در کربلا و شهادت‌شان در عاشورا به دستور یزید و پسر مرجانه، عبیدالله بن زیاد لعنه‌الله علیه و به دست عمرسعد، شمر و کوفیان، لعنه‌الله علیهم اجمعین را در بر دارد.

بخش سوم: فهرست‌ها و پیوست‌ها؛ که شامل فهرست اعلام و شرح آنها، اسامی قبایل، مکان‌ها، آیات، احادیث، ضرب‌المثل‌ها، اشعار و جداول تطبیق شمارۀ روایات تاریخ طبری و وقعه‌الطف و فهرست منابع است.

از این بخش سوم؛ دو قسمت فهرست اعلام که توضیحات بسیار مفیدی در بارۀ بسیاری از شخصیت‌های مطرح شده در متن کتاب ـ یعنی بخش دوم ـ آورده شده و قسمت جداول تطبیقی شمارۀ روایات تاریخ طبری و وقعه‌الطف؛ تلاشی شایسته و بسیار سودمند از سوی مترجم محترم است که امتیاز ویژه‌ای برای این چاپ کتاب به شمار می‌رود.

مولف محترم انگیزۀ خود را از این تالیف که سال‌ها به طول انجامیده است؛ مشاهدۀ «مقتل داستانی ابی مخنف» که سرشار از ایراد و اشکال و مطالب بی پایه و اساس و نامعتبر و گاه سخیف است؛ بر شمرده است.

وی تلاش کرده از دل کتاب‌های قدیمی معتبر چون؛ تاریخ طبری، ارشاد شیخ مفید و دیگر آثاری که به زمان نوشتن «کتاب ابی مخنف» نزدیکتر بوده‌اند، بیشتر روایات و متن آن کتاب را احیا و به صورتی منظم و مرتب، تدوین نماید.

به گفتۀ محققان و صاحب‌نظران، ایشان در این امر تا حدود بسیاری به توفیق دست یافته است. خدای متعال به ایشان اجر فراوان عنایت فرماید.

این کتاب از زوایدی که در کتاب‌هایی چون؛ روضه‌الشهدای ملاحسین کاشفی، ناسخ التواریخ سپهر، دلائل الامامه و چند اثر دیگر که مملو از افسانه‌ها و تحریف‌های فراوان و مطالب سخیف و گاه وهن‌آمیز هستند، تُهی است.

این کتاب متن دستِ اولِ روایتِ شاهدانی است که یا خود شاهد ماجرا بوده‌اند یا از چند واسطۀ معتبر روایت را نقل کرده‌اند که قابل قبول و پذیرفتنی است.

این کتاب چون نوعروسی است که هیچ رنگ و لعابی به چهره ندارد، اما اصیل است و تنها اصل ماجرا را به صورت خلاصه بیان نموده است.

البته ممکن است به همین دلیل که به جزئیات، دقیق و مفصل نپرداخته است، ناقص جلوه کند و ناتمام به نظر برسد.

اما در واقع این اثر ناقص و ناتمام نیست؛ بلکه آن مقتل‌هایی که بر اساس خواسته و ذهن خلاق و تصویرساز نویسندگان ساخته و پرداخته شده‌اند، آن قدر رنگ و لعاب و خط و رنگ، بر چهره‌شان کشیده شده که شباهت کمتری را با اصل ماجرای وقایع عاشورا، کربلا و زندگی امام حسین علیه‌السلام دارند.

آنچه مهم است ـ صرف‌نظر از نیت و هدف این افراد ـ این است که امروز بخش عمده‌ای از ایرادها و اشکالاتی که برخی به دین اسلام و مذهب شیعه می‌گیرند، ناشی از همین بی‌دقتی و تحریف‌های خواسته یا ناخواستۀ نویسندگان و نسخه‌برداران آثار، روایات و اتفاقات مهم صدر اسلام است که در طول زمان به وجود آمده و بی‌اعتمادی مردم را به اصل و اساس دین و مذهب باعث می‌شود.

اگر تلاشی که برای نجات این مقتل از دست خرافات و آشفتگی‌ها صورت گرفته است، در مورد دیگر بخش‌های روایات، کتاب‌ها و مطالب دینی انجام گیرد؛ سره از ناسره و درست از نادرست روشن و مشخص شده و دسترسی مردم به اصل مطالب صحیح ممکن خواهد شد.

این وظیفه بر دوش بزرگان حوزه و دانشگاه، اندیشمندان و نویسندگان باتقوا و دانشمند است که غبار از چهرۀ آثار دینی و تاریخی گذشته بزدایند.

تمام علاقه‌مندان به کربلا، عاشورا و اهل‌بیت علیهم‌السلام را، به خواندن این کتاب ارزشمند و سودمند دعوت می‌کنم.