یادداشت مجتبی شاهسون

        قدم زدن روی ماه با اینشتین
علم حافظه: هنر به یاد سپردن همه چیز
جاشوا فوئر
فوئر در کتاب «قدم زدن روی ماه با اینشتین» از فرایند تبدیل شدن یک فرد عادی به یک ابرقهرمان حافظه سخن میگوید. او از مسیری که برای رسیدن به این جایگاه باید طی کرد سخن میگوید. فوئر در مقدمه به بیان افسانه ای درباره زمان به وجود آمدن فن حافظه میپردازد و پس از آن در فصل اول به شیوه علاقه مند شدن و راهیابی او به مسابقات قهرمانی حافظه اشاره میکند. 
همه ما لحظه هایی را تجربه کردهایم که به یاد نمی آوردیم کلید خانه کجاست؟ یا اینکه فراموش کرده ایم که غذایی روی گاز وجود دارد و یا روزهای مهمی مثل سالگردها و تولدها را به خاطر حواس پرتی از دست دادهایم. اکثر افراد جامعه حافظه متوسطی دارند و با از خاطر بردن موضوعات و اتفاقات مهم دست و پنجه نرم می کنند. فرقی ندارد که این از یاد رفتن سر جلسه امتحان رخ بدهد یا در یک مسابقه حافظه. مهم این است که ذهن ما توانایی رسیدن به جایگاهی را دارد که در حال حاضر تصورش را نیز نمی کنیم. این همان اتفاقی است که برای جاشوا فوئر رخ داد.
در قسمتی از کتاب میخوانیم:« من میتوانستم ده ها ساعت را صرف خواندن یک کتاب کنم و دست آخر، تنها مفهومی گنگ از کل کتاب را در ذهن داشته باشم. تمام رویدادها و حقائق کتاب، حتی مواردی که به دلیل جذابیت زیرشان خط می کشیدم، تنها در من تاثیری گذرا میگذاشتند و سپس ناپدید میشدند و خدا میداند به کجا میرفتند. کتابهایی در کتابخانه من بود که حتی نمیتوانستم به یاد بیاورم که آیا آنها را خوانده ام یا نه».
فوئر به دنبال پیدا کردن پاسخ سوالاتی از قبیل چگونگی تقویت حافظه و آیا اینکه اصلا همه افراد دارای این قابلیت هستند که حافظه خود را به کلی استثنایی تقویت کنند؟، به سراغ نوشته های علمی رفت و متوجه شد که این دستاوردها را میتوان به شکلی تعمیم داد که هر کسی بتواند از آن استفاده کند.
فصل های بعدی کتاب همگی به شیوه های مختلف استفاده قهرمانان حافظه از ذهنشان و راههای تقویت آن میپردازند. این فصول به صورت داستانهایی جذاب و با بیان نکاتی کوتاه اما جالب پیش رفته و ترفندهایی را ارائه میدهند. در نگاه کلی این کتاب بیشتر به درد آشنایی و شناختن قدرت حافظه میخورد و برای تقویت آن به همین صورت که در فصول مختلف از آن صحبت شده، تمرینات منظم و مدونی وجود ندارد. به همین دلیل این کتاب میتواند سرآغاز مطالعه درباره این مساله باشد اما قطعا ماجرا به همین جا ختم نمیشود و برای تقویت ذهن نیاز به کتاب های دیگری هم هست. هرچند ترفندهایی بیان شده است اما قدرت اجرایی آن به حدی نیست که بتواند تغییرات خاصی ایجاد کند.