یادداشت آریانا سلطانی

        دختر سروان
الکساندر پوشکین
ترجمه دکتر پرویز ناتل خانلری
ترجمه سرکار خانم ناهید کاشی‌چی

.
رمان دختر سروان، نوشته الکساندر پوشکین یکی از حسرت‌های من برای مطالعه بود.
چرا که سالها پیش که به شغل شریف و کم درآمد کتاب‌فروشی در این کشور افتخار داشتم، این کتاب جیبی کوچک را به صورتی اتفاقی از آرشیو کتاب‌های برجا مانده از کتاب‌سرای فردوسی یافتم و به قیمت چند هزار تومان ناقابل خریداری کردم.
کتاب‌سرای فردوسی را در نوجوانی دیده بودم و یکی از کتاب‌سراهای به‌نام اما تعطیل شده شهر اصفهان بود.
بعدها که کمی بیشتر شنیدم و خواندم نام پوشکین از زبان داستایفسکی و گوگول و ناباکوف و دیگر بزرگان ادبیات روسیه و جهان، برایم تکرار می‌شد. استاد ناتل خانلری نیز بعدها بیشتر شناختم و ارادتم نسبت به ایشان، مرا برای خواندن این کتاب مجذوب و مشتاق‌تر می‌کرد.

دختر سروان ماجرای پرفراز و نشیب و مهیج و پرکششی است از عشقی که از میان خاکستر می‌روید.
پیوتر(پتر) یا راوی داستان پسر جوانی است که از پدری اشراف زاده و دارای مقام نظامی نسب دارد و به اجبار پدر به خدمت رفته و عاشق می‌شود. در این میان شورش دهقانان علیه بی‌عدالتی و رفتار ناعادلانه اشراف باعث می‌شود که قهرمان داستان، بر کشتی پربلای عشق بادبان بکشد و دریابد که به نقل از حافظ «عشق اول آسان می‌نماید و بعد مشکلها رخ نشان می‌دهند».
راوی یا قهرمان داستان با رهبر شورشیان، پوکاچوف آشنا شده و شاهد سوختن شهر‌های روسیه به دست اوست.
اما مهر آتشین دلش نمی‌گذاشت خیال این شورش علیه حکومت را به باد بسپارد و رها کند.

پوشکین این داستان را طی سفرش به ارنبورگ، برپایه مدارک تاریخی و فولکلورهایی‌که توسط شاهدان عینی نقل شده گردآوری و تالیف کرده است. 

تمامی ذوق و شوقی که برای خواندن این اثر داشتم، همراه با خاطراتم مرا به حظ وافری رساند‌ و داستان را بسیار دوست داشتم.
ترجمه استاد ناتل خانلری بسیار ادبی و شیوا و تا حدی دارای نثری ثقیل برای نسل جدید می‌باشد. اما بسیار بلیغ و پرشکوه است. 
ترجمه خانم کاشی‌چی هیچ از ترجمه استاد ناتل خانلری کم نداشت و حتی با پیراستگی حاشیه‌نویسی‌ها و ضمیمه‌های جامعی‌ را لحاظ کرده بودند؛ همچنین شامل فصلی می‌شد که پوشکین برای تایید کتابش در اداره سانسور حذف کرده و استاد خانلری نیز آنرا مطابق چاپ کاملتر ترجمه نموده‌اند.

پوشکین شاعر و نویسنده‌ای به نام در قرن نوزدهم روسیه بود.
وی در داستان‌هایش اغلب دوئل‌هایی را بر سر عشق و شرافت تصویر می‌زد و در نهایت در‌چنین دوئلی تیر خورد و در جوانی و سن کم جان سپرد.

در پناه خرد