یادداشت حسین درویش‌خادم

        بسم الله الرحمن الرحیم

سبک صفحه‌آرایی اثر همون چیزیه که انسان عصر ریلز و یوتوب‌شورت می‌خواد. متن درست و فاخر و جون‌داری که حوصله‌مون رو سر نبره و کوتاه‌کوتاه باشه که دلمون بیاد بخونیمش. انگار که ما براش زحمت نکشیم ولی مطلبِ خوب و حجیم و در سطح ما -و نه به شکل تخصصی و عالمانه- بهمون برسه. راستش اوایل کتاب موضعم رو نسبت به این موضوع نمی‌دونستم. یه‌کم این احساس رو داشتم که جدیت و عمق متن قراره فدای سریع ورق خوردنش بشه. یعنی یاسین حجازی به‌خاطر جذب مخاطب روایت اصلی رو بریده‌بریده بنویسه و این قضیه طبعاً به کیفیتش آسیب می‌زنه و ممکنه مطلب ابتر بمونه. اما هرچی رفت جلو دیدم این اتفاق نیفتاد و اتفاقاً انسجام و استواری کتاب خیلی خوب حفظ شد.

همون‌طور که توی آخرین گزارش پیشرفتم بندکاتی (چند بند کوتاه) در این باره نوشتم، انگار این شیوهٔ صفحه‌آرایی کوتاه‌کوتاه کتاب مجال تفکر بیشتری به آدم می‌ده و باعث می‌شه راحت‌تر بذاریش یه کناری و به مسئله‌هایی که برات به وجود میان فکر کنی. و اگه صرف همین یک هدف هم بوده باشه و واقعاً این اتفاق بیفته یقیناً می‌ارزه که حتی چنین متن سنگین -از لحاظ موضوع- و محترمی رو تیکه‌تیکه کرد و با چسبوندن همهٔ این‌ها به هم یک روایت واحد ساخت.

این روش بعضی جاها من رو یاد تذکره‌الاولیا می‌انداخت. خرده‌روایت‌های کوتاهِ «و گفته‌اند»ی. مثلاً بخشی از کتاب که خبر شهادت سیدالشهدا به مردم می‌رسه، اسم کسی رو میاره که تا حالا نیاورده و بعد هم نمیاره. ولی به اقتضای متن یک خرده‌روایت فشرده بهمون ارائه می‌ده که در نوع خودش جالبه:

«ربیع ابن خثیم بیست سال سخن نگفت و خاموش بود تا حسین را کشتند. یکی کلمه از او شنیدند «اَو قَد فَعَلُوها؟ آیا آن کار را کردند؟» و هم گفته‌اند با یکی از آن‌ها که در کربلا حاضر بود گفت «آن سرها را بر گردن اسبان آویخته آوردید؟» و باز خاموش بود تا درگذشت.»

اولین بار بود که یک کتاب مقتل رو کامل می‌خوندم. «کتاب آه» بازنویسی و ویرایشی از ترجمهٔ نفس‌المهمومه. چندتا نکتهٔ تاریخی که قول معروفشون نادرسته رو برام برطرف کرد و از این بابت خوشحالم. ولی تا جایی که علم هیچِ من می‌رسه فکر می‌کنم خودش هم از این دست اشتباهات کم نداشت. هرچند باز هم ویرایش خوب یاسین حجازی همهٔ روایت‌های مختلف از یک اتفاق رو کنار هم جمع کرده بود و به هیچ‌کدوم ثقه نگذاشته بود. مَثَل اعلاش پایان‌بندی بسیار زیبای متنه.

هرچند متن چند دور گشته و ترجمه و بازنویسی و ویرایش شده. و هرچند همهٔ لطف و ارزش متن به محتواشه. ولی درمجموع می‌شه گفت مثل همیشه یاسین حجازیِ متفاوت که حس نسبتاً متناقضی رو در من بیدار می‌کنه باز هم برای اثرش مایه گذاشت و باز هم موفق بود. دستش درد نکند.