یادداشت رضا هاشمی

        کتب مرجع و اصیل در تاریخ اسلام یا کتب تاریخی-تحلیلی نویسندگان معاصر، هرکدام می‌توانند انتخاب‌های مفیدی برای مطالعه باشند. اما خوب یا بد، ذائقه مخاطب امروزی چندان با خواندن کتب سخت و سرد تاریخی همسو نیست. به همین خاطر هست که برخی نویسندگان دست به ابتکاراتی می‌زنند تا در عین مستند و واقع نما بودن مطالب، لطافت لازم برای برقراری ارتباط با مخاطب نیز داشته باشد. کتبی که معمولا یک بازه زمانی خاص را در انواع ظرف‌های هنری می‌ریزند تا مخاطبان بیشتری را جذب تاریخ کنند. کتاب علی از زبان علی را نیز می‌توان با همین دید نگریست.

همان‌طور که از نام کتاب پیداست، این اثر شرح زندگانی امیرالمومنین از زبان خود ایشان است. در واقع بخشی از احادیث و روایاتی که از ایشان نقل شده است، عینا یا با تغییراتی جزئی و با راوی اول شخص و سیر تاریخی خطی نگاشته شده است. آنچه که بیشتر در کتاب جلوه می‌کند، سیره و منش سیاسی امام علی علیه‌السلام است.

کتاب از جهتی با آثار تاریخی تفاوت دارد؛ چرا که چندان به فصل بندی‌های تاریخی پایبند نیست و همینطور خبری از جزئیات زیاد آثار تاریخی هم در  آن نیست. داستان هم نیست و فاقد ویژگی‌ها و ظرایف خاص داستان نویسی است؛ اما به طرز شگفت‌انگیزی هرچه کتاب پیش می‌رود، رنگ و بوی داستان و سرگذشت به خود می‌گیرد، شخصیت‌ها شکل می‌گیرند و مخاطبی که حتی آن واقعه تاریخی را تا حدودی می‌داند، مجذوب می‌کند. البته شاید بتوان کتاب را در دسته کتب حدیثی جای داد.

نویسنده می‌توانست هنر بیشتری در ساختار کتاب به خرج دهد؛ اما از حق نگذریم، سبک روایی کتاب رفته رفته جای خود را در دل و ذهن مخاطب باز می‌کند.