یادداشت محمد خزائی

        «ان الله علم ان الذنب خیر للمومن من العجب». این را جعفر بن محمد گفته است، یعنی الله می‌داند که گناه برای مومن از عجب و خودبینی بهتر است. در ادامه‌اش هم گفته «وگرنه هیچ مومنی به گناه آزمایش نمی‌شد.» حرف پیچیده‌ای که فهمش حقا دشوار است و من فکر می‌کنم ماجرایی که تولستوی در اینجا گفته، داستانی برای تبیین همین روایت است؛ شفاف، لطیف و پدرانه.
تولستوی پدر سرگی را از ابتدا تا انتها روایت می‌کند تا به این نتیجه برساند که خودبینی نه با کناره‌گیری و زهد و نه با بریدن انگشت برای فرار از گناه که با خود گناه درمان می‌شود؛ حرف سختی که جز در داستان نمی‌شود به این بلیغی گفتش.
تولستوی حکیم است و حبذا به حکمتی که با هنر آراسته باشد. بخوانیدش و بیش از خواندن فکر کنید، کتابهای او هم خواندنیست و هم فکر کردنی.