یادداشت غزل‌ناز

        ‎جادویی در راه است!
•
‎ادبیات آمریکای لاتین در رئال‌ترین حالت ممکن هم جادویی در پس و پیش قصّه برایتان کنار می‌گذارد. جادویی که به قول مارکز «امور روزمره‌ و واقعیات عادی جاری در زندگی آمریکای لاتینی‌هاست» جادویی در کنار میز ناهار، در ایوان ِ خانه‌ها، میان سلام و احوالپرسی‌های روزانه، هنگام استراحت در گور، در پستوی مغازه‌ها، دستور پخت غذاها، پدیده‌های طبیعی، نیایش‌ها، تفکرات؛ جادویی منشعب از- و ریشه دوانده در زندگی عادی مردم.

‎حسین سناپور در کتاب «جادوهای داستان» می‌نویسد «تمام راز کار مارکز و سایر نویسندگان رئالیسم جادویی در این است که پدیده‌هایشان را طوری بباورانند که انگار واقعا اتفاق افتاده است» این حرف غلطی نیست اما راستش خود مارکز نظر دیگری دارد: «من هرگز موفق نشدم کاری انجام دهم که از واقعیت این منطقه شگفت‌انگیزتر باشد، در تمام کتاب‌های من حتی یک سطر وجود ندارد که از واقعیت سرچشمه نگرفته باشد». مارکز معتقد است هر آنچه نوشته واقعا اتفاق افتاده، فقط لغت برای توصیف عظمت این پدیده‌ها کم داشته است، در نتیجه دیگران اسم جادو روی‌ش می‌گذارند (جادو به معنای آنچه در واقعیت اتفاق نمی‌افتد) هرچند به قول سناپور مارکز همین پدیده‌ها را آنچنان خوب توصیف می‌کند که برای آدم‌ها باورپذیر می‌شود.

‎از آنجایی که ما شرقی‌ها بیشتر با آثار آمریکای لاتین ارتباط برقرار می‌کنیم _چراکه فرهنگمان ‌بر بستری از تفکرات اسطوره‌ای بنا شده است، دقیقا شبیه فرهنگ عامیانه‌ی مردمان کارائیب_ پس پیشنهاد همیشگی من برای آن‌هایی که دغدغه‌ی ادبیات دارند خواندن کتاب‌های آمریکای لاتین بوده و هست.

‎پدرو پارامو را باید به زبان اسپانیایی خواند، اسپانیایی بلدید؟ بسم‌الله. مثل من بلد نیستید؟ ترجمه‌ی احمد گلشیری را بخوانید. تاکید می‌کنم فقط ترجمه‌ی احمد گلشیری. به قول یکی از رفقا، آمریکای لاتین سخت‌خوان است، در ترجمه نباید راحت‌‌الحلقوم‌اش کرد و دست مخاطب داد؛ تمام جادوی قصه با راحت کردن ترجمه دود می‌شود. گلشیری ترجمه‌ی تمیزی از پدرو پارامو به دست‌تان می‌دهد که شاید کمی سخت‌خوان‌باشد، اما ارزشش را دارد. از طرف دیگر کاوه میرعباسی ترجمه‌ی راحت‌خوانی دارد که به نظر من آمریکای لاتینی بودن اثر را کمرنگ کرده است.

‎مطلقا هیچ چیزی از قصّه نمی‌گویم؛ فقط همین را بدانید خوان رولفو هم مثل باقی آمریکای لاتینی‌ها بهتان رو دست می‌زند و مجبورتان می‌کند برگردید و کتاب را از ابتدا بخوانید. کتاب حکایت نومیدی و اشتیاق برای نابودی‌ست. خلاصه داستان نخوانید، نقد نخوانید، ریویو چک نکنید، بروید سراغ خود کتاب

این کتاب به همه پیشنهاد نمی‌شود!