یادداشت مجتبی شاهسون

        کتاب بازار و دولت در ایران، که عنوانش همراه با اصطلاح سیاست مکان همراه شده است، یکی از کتاب های مجموعه جامعه و سیاست انتشارات شیرازه است. این مجموعه تلاش می کند تا مفاهیم اجتماعی که با امور سیاسی گره می خورند را در این مجموعه به چاپ برساند. در این کتاب نیز، سیاست مکان بازار تهران، مورد توجه قرار گرفته است.
 این کتاب در اصل پایان نامه دکترای آرنگ کشاورزیان است که توسط ابراهیم اسکافی به فارسی برگردانده شده است. این کتاب تلاش می کند تا بازار تهران را در طول صد و خورده ای سال، از حیث وقایع سیاسی به بحث گذارد که از مخالفت بازار با قرار داد رژی تا سال های پس از انقلاب اسلامی سال 1357 ادامه میابد.
در این کتاب مخاطب با این مساله روبرو می شود که تا چه حد بازار تهران، نقش پررنگ و اساسی در وقایع سیاسی کشور بازی کرده است. اگرچه بازار تهران به نظر می رسد تنها یک مکان تجاری است و قدرتش را از طریق اقتصاد کسب می کند، اما حقیقت ماجرا آن است که بازار، تنها یک مکان تجاری صرف نبوده و به عنوان یک نهاد بسیار قدرتمند در عرصه امور سیاسی نیز وارد شده است. به عبارتی، این کتاب تلاش می کند تا نشان دهد که بازار تهران، فاعلیت سیاسی بسیار مهمی در طول این سال ها داشته و همین فاعلیت سیاسی نیز باعث شده که قدرت سیاسی حاکم از بازار تهران ترس شدیدی داشته باشد. به طور مشخص در ارتباط با حکومت پهلوی این مساله صدق می‌کند.
آرنگ کشاورزیان، نشان می دهد که بازار تهران، یک شبکه سیاسی و پیچیده است که از کنش های شخصی اعضای آن شکل گرفته و با قدرت پیوند خورده است. اگرچه عمدتا تصور بر آن بوده که بازار در پیوند و تعامل با روحانیت در امور سیاسی وارد شده، با این حال، کشاورزیان با این ایده مخالفت کرده و بازار را به عنوان نهادی کاملا مستقل از روحانیت در نظر می‌گیرد. در نهایت، این کتاب، حاصل مطالعه ای مفصل در ارتباط با کنش های سیاسی یکی از قدرتمند ترین نهادهای تاریخ دو سده اخیر در ایران، یعنی بازار تهران است.