یادداشت ملیکا خوش‌نژاد

        «دموکراسی آتن آرمانی نبود، اما تاریخ آن مفاهیم خاصی را نشان می‌دهد که اهمیت‌شان از حقوق بشر بیشتر است؛ مفاهیمی همچون آزادی، قانون‌مداری، برابری طبیعی، آموزش و پرورش همگانی و خرد شهروندی. از همۀ این‌ها مهم‌تر، با مطالعۀ این [شکلِ نخستین دموکراسی، به اهمیت مفهوم هم‌سازی در میان مردم پی می‌بریم. پیش از آن‌که حکومتی مردمی وجود خارجی داشته باشد، باید مردمی باشند که خودشان را ملتی واحد بدانند، ملتی که بتوانند منافع همگان را در حکومت درنظرداشته باشد. رهبران دموکراسی‌های نوپا باید تلاش کنند که مدافع حقوق همۀ اقوام در کشورشان باشند.» 


زیاد از «دموکراسی» دم می‌زنیم، اما آیا واقعاً می‌دونیم منظورمون از این واژه چیه؟ آیا با مفهوم، تعریف و تاریخچه‌ی دقیق‌ترش آشنایی داریم؟ من که نداشتم. بااین‌که بعد از خوندن بسیاری از محاوره‌های افلاطون و خوندن تاریخچه‌ی فلسفۀ سیاسی تا حد خوبی باهاش آشنا شده بودم، اما هیچ‌وقت به‌صورت منسجم درباره‌ش نخونده بودم و این کتاب تا حد زیادی به‌م کمک کرد تا افکار و نظراتم رو سروسامون بدم. در این کتاب پال وودراف به کمک بررسی تاریخ نخستین دموکراسی که متعلق به یونان باستان بوده، سعی می‌کنه در خلال تحلیل تاریخی و سیاسی‌ش، ویژگی‌های دموکراسی رو برشماره و به‌مون کمک کنه تا دید عمیق‌تری نسبت به‌شون پیدا کنیم و بتونیم روشن‌تر از پیش به این فکر کنیم که اگه خواستار دموکراسی – حکومت از سوی مردم و برای مردم – هستیم چه راهی رو باید بپیمایم و چه بذرهایی رو باید پرورش بدیم تا بتونیم در آینده – آینده‌ای که لزوماً شاید خودمون دیگه توش نباشیم – در جامعه‌ای زیست کنیم که انسان‌های بالغ و خردمند آزادانه در آن به گفت‌‌و‌گو می‌نشینند و کسی را هم آزاد نمی‌گذارند تا چنان قدرتی به‌دست آورد که به نخوت و اجحاف بینجامد. 
به باور پال وودراف حکومت دموکرات تلاش می‌کند به هفت هدف جامۀ عمل بپوشاند که عبارتند از: دوری جستن از استبداد، هم‌سازی، قانون‌مداری، برابری طبیعی، خرد شهروندی، یافتن راهکار در نبود داده‌های روشن و آموزش و پرورش همگانی. البته در نهایت این نکتۀ مهم را نباید فراموش کنیم که دموکراسی یک آرمان است که همواره برای رسیدن به آن باید تلاش کنیم و شاید هرگز صددرصد به آن نرسیم چون شرایط نقش زیادی در تحقق آن دارند و راه‌های محقق کردن هر یک از این هفت هدف ممکن است با هم تناقض داشته باشند.