یادداشت فاطمه ملکی

        کتاب اسرار مکتوم؛ ناگفته‌های دفاع هشت‌ساله از زبان مسئولان کشوری و لشکری دوران جنگ نوشته‌ی شهید محمدحسن محققی است. این کتاب در سال 1396 توسط انتشارات 27 بعثت منتشر شد و تا به امروز به چاپ سوم رسیده است.
اسرار مکتوم یکی از مهم‌ترین و ارزشمندترین منابع مکتوب دربارۀ جنگ تحمیلی ایران و عراق، از دیدگاه مسئولان و فرماندهان ایرانی است و ناگفته‌هایی را به تصویر می‌کشد که معمولاً در رسانه‌ها و منابع رسمی مورد اشاره قرار نگرفته است. حاج حسن محقق در اثر خود، بر خلاف روایت‌های رسمی و اغلب یک‌سویه، دیدگاه‌های مختلف مسئولان و فرماندهان که در خط مقدم نبرد و پشت صحنه و زوایای پنهان فعالیت داشته‌اند را منعکس می‌کند، و در نتیجه تصویری جامع‌تر و واقعی‌تر از جنگ ارائه می‌دهد.
این کتاب با رویکردی مستند و تحلیلی، مصاحبه‌ها، خاطرات و دیدگاه‌های مهم‌ترین مسئولان سیاسی و نظامی دوران جنگ تحمیلی از جمله؛ امام خمینی (ره)، آیت الله خامنه‌ای، هاشمی رفسنجانی، محسن رضایی، محمدعلی جعفری، سیدیحیی صفوی، شهید غلامعلی رشید، علی شمخانی، علی اکبر ولایتی، حجت الاسلام مهدی طائب، محمدجواد لاریجانی، محسن رفیق‌دوست، سیدحسن خمینی و... را جمع‌آوری کرده و به خوانندگان ارائه می‌دهد.
یکی از ویژگی‌های برجسته «اسرار مکتوم» مجموعه‌ای از مصاحبه‌های دست‌اول با چهره‌های شاخص سیاسی و نظامی است که در متن کتاب ارائه شده است. این مصاحبه‌ها نه‌تنها روایت‌گر دیدگاه‌های شخصی مسئولان دوران جنگ هستند، بلکه به تحلیل دقیق‌تر تصمیمات کلان و انگیزه‌های پشت پرده نیز می‌پردازند.
هدف اصلی این اثر، نگاهی تازه و بدون پیش‌داوری از دوران جنگ ایران و عراق است. نقطۀ قوت این کتاب در پرداختن به موضوعات و مسائل کمتر مطرح‌شده‌ای مانند اختلاف‌نظرهای درون‌حکومتی، چالش‌های تدارکاتی، و فشارهای بین‌المللی نهفته است. نویسنده با بهره‌گیری از اسناد و مدارک معتبر و مصاحبه‌های دقیق، دیدگاهی جامع از جنگ و پیچیدگی‌های سیاسی و نظامی آن ارائه می‌دهد. پذیرش قطعنامه ۵۹۸ از سوی ایران و پایان یافتن دومین جنگ طولانی قرن بیستم، نقطه‌عطفی بود که به‌همراه خود چالش‌های جدیدی را به‌وجود آورد. 
کتاب «اسرار مکتوم» به بررسی نقشه‌های سیاسی و استراتژی‌هایی می‌پردازد که در جریان جنگ و پس از آن به‌کار گرفته شده‌اند. فاز نخست این تحریف‌ها با تأیید عملکرد ایران در ابتدای جنگ و پس از آن زیر سؤال بردن اهداف و استراتژی جمهوری اسلامی آغاز شد. در این میان، نهضت آزادی به‌عنوان یکی از مؤثرین جریان‌ها در انتقاد از ادامه جنگ و استراتژی‌های نظام، نقش مهمی ایفا کرد. با گذشت زمان و روی کار آمدن دولت‌های اصلاح‌طلب، فشارهای تحریفی شدت گرفت و اتهاماتی مبنی بر تحریک عراق به جنگ با شعار «صدور انقلاب» مطرح شد. این کتاب با دیدگاه تحلیلی خود، به‌طور خاص به بررسی این اتهامات و پاسخ به آنها پرداخته و دیدگاه روشنی از پشت پردۀ مسائل ارائه می‌دهد. 

نویسندۀ اثر، حاج محمدحسن محققی که همه او را با نام حاج حسن محقق می‌شناسیم، شهیدی است که در جریان حمله متجاوزانه و جنایتکارانه رژیم صهیونی به خاک مقدس ایران و ترور فرماندهان نظامی در تاریخ 25 خرداد 1404 صورت گرفت، به شهادت رسید. 💔😔

از جمله نوشته‌های مستندی که در این کتاب ثبت شده و عمیقا باعث قوت قلبم می‌شود را به‌عنوان برداشت آخر، می‌نویسم:
«... آن روزی که هزارها کیلومتر از خاک ما  در زیر پای غاصب متجاوزان بعثی قرار داشت، کسی باور نمی‌کرد که ما خواهیم توانست متجاوز را بر سر جایش بنشانیم. اما امروز همه باور کردند که ما می‌توانیم باز هم رفع متجاوز کنیم.
لذا دنیا نگران است. 
خبرگزاری‌های جهانی از قول قدرت‌مداران به های و هوی برخاسته‌اند...»
بیانات مقام معظم رهبری/ نماز عید فطر 1361