یادداشت مرتضی

        مسئله‌ی اصلی کتاب بررسی پروژه‌های دو اندیشمند جهان عرب است. جابری با پروژه‌ی «نقد عقل عربی» و محمد ارکون با «نقد عقل اسلامی» از مهم‌ترین و البته جنجالی‌ترین پژوهش‌های سالیان اخیر در فضای فکر عربی و اسلامی هستند. از این حیث جای خالی تالیف چنین کتابی به چشم می‌خورد.

مولف در این کتاب با توضیح دقیق روش‌شناسی این دو محقق و با واکاوی مولفه‌های پراهمیت فکر ایشان، این کتاب را تنظیم کرده است. ساختارگرایی، پساساختارگرایی، تاریخی‌نگری  و گسست معرفت‌شناختی را با نگاهی به آراء دریدا، فوکو و فیلسوفان فرانسوی بیان می‌کند.
نقطه‌ی قوت کتاب تقریر خوب و منصفانه از اندیشه‌های جابری و ارکون است. تا حدی که اقتضای این کتاب مختصر است، سعی مولف بر این بوده که مطالب را واضح توضیح بدهد. در بخش انتقادات هم بعضاً نکات دقیق و گاهی نقدهای سطحی‌ای را مطرح می‌کند.

به نظر می‌رسد پروژه‌ی فیلسوفان عرب‌زبان معاصر تاثیر قابل اعتنایی را بر فضای فکری روشنفکران ما گذاشته و این تاثیر در آینده بیشتر خواهد بود. چراکه مسئله‌ی ارکون و جابری و حتی امثال ابوزید و عبدالرحمن و دیگران، «سنت» است. دقیقاً همان مسئله‌ای که در مواجهه با مدرنیته، به آن برخورده‌ایم.

احتمال می‌دهم که اگر ساخت‌گشایی و روش‌های پست‌مدرن در فضای سنت اسلامی به کار گرفته شوند، پس از مدتی تقریباً چیزی از سنت باقی نخواهد ماند. 
حال باید منتظر بود و دید این ماجرا به کجا خواهد رسید.