یادداشت ناصر حافظی مطلق

        مغازۀ عتيقه‌فروشي

۱)
"مغازۀ عتيقه‌فروشي" (The Old Curiosity Shop) يا "دكان عجايب آنتيك" نام داستان بلندي است نوشتۀ "چارلز ديكنز" (Charles Dickens) كه اولين بار نسخۀ كامل آن در سال 1841 ميلادي منتشر شد. اين كتاب در سال ۱۳۹۶ توسط "حميدرضا آتش‌برآب" به فارسي ترجمه‌شده و در انتشارات علمي و فرهنگي به چاپ رسيده است و البته ترجمه‌هاي ديگري هم دارد. مترجم به‌منظور اداي دين به مجموعۀ انيميشن ژاپني كه از اين كتاب اقتباس‌شده و با نام "نل، دختر سرگردان" (Nell: Wandering Girl) در دهۀ ۶۰ از صداوسیمای ايران پخش مي‌شد، نام كتاب را "دختری به نام نل" برگزيده است. 

۲)
"نل، دختر سرگردان" يك مجموعۀ انيميشن ژاپني و ۲۶ قسمتي است كه در سال 1979 ميلادي ساخته شد و البته كاملاً منطبق بر داستان كتاب نيست. در اين مجموعه صحبت از مكاني است به نام "پارادايز" كه "نل" در جستجوي مادرش قصد دارد آنجا را بیابد، اما در داستان اصلي مادر "نل" هنگام تولد او درگذشته است. اين انيميشن براي چند نسل از ايرانيان خاطره‌انگيز است و فضاي جستجوي اميدوارانه‌اي را تداعي مي‌كند كه كودكان دهۀ ۶۰ ايران به آن دل‌بسته بودند. 

۳) 
يكي از بهترين مقايسه‌هاي تطبيقي براي شناخت مكاتب ادبي، مقايسۀ شخصيت‌پردازي‌ها و روابط بين اشخاص است. توصيف دوگانۀ "ترنت- نل" در تقابل با "كيلپ" در داستان "ديكنز" و مقايسۀ اين مجموعه با دوگانۀ "ژان وال ژان- كوزت" در تقابل با "سربازرس ژاور" در داستان "بينوايان" نوشتۀ "ويكتور هوگو"، يكي از بهترين روش‌هاي مقايسۀ دو مكتب "رئاليسم" و "رمانتي‌سيسم" در ادبيات است. اگر دوگانۀ "مرشد- مارگريتا" در تقابل با "شيطان" در رمان "مرشد و مارگريتا" نوشتۀ "ميخائيل بولگاكف" را هم اضافه كنيم، "رئاليسم جادويي" را هم به ميدان مقايسه با دو مكتب پيشين افزوده‌ايم. 

۴)
"ديكنز" در شرايط كار بي‌وقفه اين داستان را گام‌به‌گام براي نشريۀ ادبي خودش مي‌نوشت و اين فشار سنگين مانع از توقفش نشد. سرانجام كتاب كامل به شكل مستقل در سال 1841 ميلادي منتشر شد. سير و سلوك دو شخصيت اصلي داستان روايتي واقع‌گرايانه از استعارۀ "عشق به‌مثابه سفر" است كه قلم روان و هنرمندانۀ "ديكنز" آن را ابدي ساخته است. اگرچه "مغازۀ عتيقه‌فروشي" در كنار "اوليور توئيست" در زمرۀ آثار ابتدايي نويسنده است، اما قدرت نويسندگي "ديكنز" در اين آثار هم به‌اندازۀ آثار پسين او نظير "ديويد كاپرفيلد"، "آرزوهاي بزرگ" و "داستان دو شهر" ستودني است.