یادداشت مجتبی بنی‌اسدی

        آمریکا دزدتر از انگلیس؟

ساعدی روانپزشک است. همین کافی‌ است تا روی تک‌تک حرکات و حرف‌های شخصیت‌هایش فکر کنیم و بفهمیم «هیچ‌شخصیتی، حرف و رفتار بی‌خود ندارد».
حرف اصلی این نمایشنامه‌ی دو‌پرده‌ای «انفعال خواص جامعه در برابر خطر احتمالی» است. نویسنده در این نمایشنامه تمثیلی، هر شخصیت محله را به گونه‌ای به تصویر کشیده بود که مثالی از یک جامعه باشد. 
هر دو پرده یک گره و تعلیق مشابه داشت. اما روند قصه در هر پرده متفاوت و جذاب بود. همه‌ی نمایشنامه ۹۴ صفحه‌ای در صفحه آخر خلاصه می‌شود که چطور «آی با کلاه» یعنی آمریکا، خانه‌ها را غارت می‌کند. اما در «آی‌ بی‌کلاه» یعنی انگلیس، دزدی که اهل محل را درگیر کرده یک‌ ننه‌ی عروسکی است.(جمله آخر از نظر برخی کاربران طاقچه گرفتم.) جایی خواندم «این نمایشنامه به کودتای ۲۸ خرداد ارتباط دارد». کاش تاریخم قوی‌ بود... کاش...