یادداشت ناصر حافظی مطلق

        آرمان‌شهر واقع‌بین‌ها

1)
"آرمان‌شهر واقع‌بين‌ها" (Utopia for Realists: The Case for a Universal Basic Income, Open Borders, and a 15-hour Workweek) كتابي است نوشته‌ي تاريخ‌شناس هلندي، "روتخر برخمان" (Rutger Bregman)، كه ابتدا به شكل مقالاتي در مجله مجازي "De Correspondent" در هلند منتشر گرديد و سرانجام در سال 2014 ميلادي به شكل كتاب چاپ شد. اين كتاب در سال ۱۴۰۱ توسط "مزدا موحد" ترجمه و در انتشارات "نشر نو" به چاپ رسيد كه اين چاپ تاكنون چندين بار تجديد‌شده است.

2)
"برخمان" در كتاب "آرمان‌شهر واقع‌بين‌ها" مانند كتاب ديگر خود، "آدمي: يك تاريخ نویدبخش" (Humankind: A Hopeful History)، همچنان در سطح ايده سعي در ارائه ديدگاه‌هاي متضاد با روال‌هاي جاري دارد. هفته كاري ۱۵ ساعته، درآمد پايه براي همه، مرزهاي باز و نامحدود و مسائلي ازاین‌دست از پیشنهادهای كتاب او هستند كه با دلايل و آمار سعي در دفاع از آن‌ها دارد. او به شكل توصيفي برخي از مهم‌ترين مشكلات نوظهور انسان امروزي و جوامع صنعتي نوين را برمی‌شمرد كه علي‌رغم شاخص‌هاي رفاهي فزاينده، همچنان خودنمايي مي‌كنند.

3)
این‌که ديدگاه "برخمان" را "چپ" بناميم و يا منتقدي مصلح در درون ساختار سرمايه‌داري ليبرال، جاي بحث و بررسي بسيار دارد. البته خود او در كتاب بيشتر اشاره به اصلاح ساختار نظام سرمايه‌داري دارد تا نفي جلوه‌هاي آن و اشاره او به نجات دادن سرمايه‌داري از دست سرمايه‌دارها تأمل‌برانگيز است. واژه "آرمان‌شهر" در كتاب او بيشتر تابع سياست‌گذاري‌هاي زميني است تا ايده‌هاي آسماني و لذا براي تصويرسازي صحبت‌هايش آمارهاي تحليلي و توصيف‌هاي تاريخي قابل‌توجهي را به‌کاربرده است. 

4)
فصل نهايي و در حقيقت جمع‌بندي كتاب با عنوان "ايده‌ها چگونه جهان را تغيير مي‌دهند" بدون اشاره به نام، بر پايه مفهوم "قالب‌بندي ذهني" (Framing)  بناشده است و این‌که چگونه با تغيير قالب‌هاي ذهني و گريز از قالب‌هاي مفهومي سنتي كه در نظام فكري ما حک‌شده‌اند، از وضعيت كنوني به وضعيت مطلوب‌تر آرمان‌شهر واقع‌بين‌ها برسيم. اگرچه او در كتاب خود معتقد است كه ايده‌هايش آزمون‌هاي متعددي را گذرانده و نمره قبولي دارند، اما همچنان محك آزمون‌پذيري ايده‌هاي "برخمان" جاي كاوش بيشتري را می‌طلبد.