یادداشت

        فیلسوف مشهوری گفته است: «ما آن چیزی می‌شویم که به ما گفته شده است». نوزاد امروز در آینده کسی می‌شود که به او گفته‌ایم، گفتاری که در واقع مجموعۀ وسیعی از نشانه‌های کلامی و غیرکلامی است، از لمس و در آغوش گرفتنِ جسمی گرفته تا نگاه، تماس چشمی و ابراز کلامی. مادر تمامی این نشانه‌ها را در سیستمِ وسیعِ زبان به کار می‌گیرد تا با کودکِ خود ارتباط برقرار کند. گفتارِ مادر در متنِ دنیای روان او و طبیعتاً تحت تأثیر نقاط ضعف و قوت هوشیار و ناهوشیاری‌اش قرار می‌گیرد. این روزها صحبت‌کردن با کودکان طرفدار پیدا کرده است. بسیاری از مادران، تحت تاثیر چیزی شبیه به یک مُدِ شیک، از دوران حاملگی با جنین خود حرف می‌زنند. اما متاسفانه در اغلب موارد چیزی که از رابطۀ کلامی و صحبت‌کردن با کودک برداشت شده محدود به معنای لغوی کلمات است. این کتاب زبان را، به‌عنوان سیستمی شامل نشانه‌های مختلف، مورد بحث قرار می‌دهد. همچنین در مورد درهم‌تنیدگی زبان و فرایندهای روانی و استفادۀ موثر از زبان برای برقراری رابطه با کودک اطلاعاتی به ما می‌دهد.
نویسنده نوشتۀ خود را با پرسش از چیستیِ زبان مادری آغاز می‌کند. ما در زبان متولد می‌شویم. بسیار پیش از آنکه حتی نطفۀ ما بسته شود. زبانی که امروز از آن برای بیان خواسته‌ها، نیازها، رنجش‌ها، لذت‌ها، دوست‌داشتن‌ها و دوست‌نداشتن‌های خود استفاده می‌کنیم. سال‌ها قبل دیگران از آن استفاده کرده‌اند، با آن صحبت کرده‌اند، داستان نوشته و شعر گفته‌اند. مهم است بدانیم که متولد شدن در زبان چطور می‌تواند بر دنیای روانی ما اثر بگذارد. واقعاً چرا به زبان خود می‌گوییم زبان مادری. چرا حتی اگر زبان‌های دیگری را به طور کامل بدانیم و از آن‌ها استفاده کنیم نمی‌توانند مانند کلمات و جملاتی که به زبان مادری می‌گوییم احساسی خاص و امید را در ما برانگیزند؟ همان‌طور که از عنوان کتاب برمی‌آید -زبان مادر- در بحثِ زبان، مادران نقش ویژه‌ای بازی می‌کنند. آن‌ها این ابزار را به کودکان معرفی می‌کنند و می‌توانند در سال‌‌های رشد کودک استفادۀ او از این ابزار را تسهیل یا در مسیر آن مانع ایجاد کنند.
کودک همواره با نیازهای مختلفی مواجه می‌شود که امکان بازگوکردن آن‌ها را ندارد و ارضاءِ آن‌ها مستقیماً به این موضوع بستگی دارد که مادر تا چه اندازه می‌تواند معنای درستی را به نشانه‌های غیرکلامی کودک نسبت دهد. به‌طور معمول مادران می‌توانند بین شکل‌های مختلف گریۀ کودک، زمان‌های متفاوت و شدت نوسان آن تمایز قائل شوند و دلایل آن را با درصد خطای کم به درستی تخمین بزنند. بسیاری از اوقات مادران می‌خواهند و می‌توانند با شمِّ مادرانۀ خود دلیل ناراحتی فرزندشان را حدس بزنند. وقتی کودک در در آغوش مادر است به نظر می‌رسد این تجربه پایه و مبنای تمامی تجارب آیندۀ کودک است. مدت‌ها پیش از معنادارشدن لغات، نزدیکی فیزیکی یا همان تماس واقعی، خطِ ارتباط کودک و مادر است.
محتوای این کتاب حاصل سال‌ها مطالعه و پژوهش روانشناسان متخصص سراسر جهان است که به دست مولف جمع‌آوری و به زبان ساده بیان شده. همچنین به منظور درک بهتر مفاهیم، از کاریکاتورهایی استفاده شده که هر یک منعکس‌کنندۀ بخشی از بحث‌های مطرح شده باشد‌.