یادداشت سیده زهرا ارجائی

        


به نظر می‌رسد هدف اصلی نویسنده از نگارش این داستان، انتقال این مفهوم باشد که «هرکجا دیدی مسیر غلطی را در پیش گرفته‌ای، برگرد و راه درست را ادامه بده!» اما بیان این مفهوم برای یک کودک بسیار ثقیل است! چرا که اصلاً کودکان و خصوصاً گروه سنی مخاطب این گتاب، درکی از این مفهوم اعتقادی و عرفانی ندارند و اساساً به مرحله‌ی رشد وجودی‌ای که در آن باید مسیر و هدف زندگی خود را مشخص کنند نرسیده‌اند! لذا اصلاً طرح این موضوع برای این گروه سنی محلی از اعراب ندارد ...
البته مسائل دیگری هم در طول داستان به چشم می‌خورد که می‌تواند برای مخاطب این کتاب، کمی سنگین و غیرقابل درک و یا غیرمعقول باشد. مهم‌ترین آن‌ها این است که در ابتدای داستان اشاره شده که دم‌منگوله‌ای آنقدر کوچک بود که پدر و مادرش فکر نمی‌کردند بتواند از بیشه دور شود! اما در ادامه‌ی داستان هیچ اشاره‌ای به پدر و مادر او نمی‌شود. درواقع این موضوع در جریان داستان به صورت ضمنی دیده می‌شود که حیوانات پس از تولد دیگر نیاز خاصی به والدین خود ندارند، هرچند که این موضوع درمورد خانواده کفتارها در همین داستان صدق نمی‌کند! در حقیقت با‌توجه به انسان‌پنداری حیوان، سایر قرائن در داستان و همچنین گروه سنی مخاطب، این مسأله در داستان، جزء نکات نامطلوب به شمار می‌آید. 

داستان از این قرار است که دم‌منگوله‌ای به دنبال یک پروانه از بیشه دور می‌شود و دیگر نمی‌تواند راه خانه را پیدا کند. خانواده‌ی کفتارها او را پیدا می‌کنند و تصمیم می‌گیرند او را با بچه‌های خود بزرگ کنند تا روزی از فرزندانشان حفاظت کند. همین اتفاق هم می‌افتد و دم‌منگوله‌ای می‌تواند از بچه‌کفتارها در مقابل یک شیر بزرگ حفاظت کند اما «شیرو» که متوجه می‌شود دم‌منگوله‌ای اصلیت خود را فراموش کرده، به او یادآوری می‌کند که «تو هنوز یک شیر هستی».
در نهایت دم‌منگوله‌ای پس از کمی تفکر، به این نتیجه می‌رسد که باید به بیشه‌ی شیرها بازگردد و با وجود تربیت غلطی که برای «شیربودن» داشته، باید خود را اصلاح کند و مانند یک شیر و در میان شیرها زندگی کند. 

این کتاب از جمله کتاب‌های تایید شده در بخش ساماندهی منابع آموزشی و تربیتی آموزش و پرورش است و روی جلد کتاب هم گروه سنی مخاطب را ۷+ ذکر کرده است. اما همانطور که پیش‌تر اشاره شد، با توجه به این که موضوع داستان و نحوه‌ی پرداختن به این موضوع، از درک مخاطبین این کتاب خارج است به نظر می‌رسد این کتاب به لحاظ مفهومی، در دسته‌ی کتاب‌های مطلوب و مناسب این گروه قرار نمی‌گیرد، هرچند که ناشر این کتاب را ذیل مجموعه‌ای با عنوان «مجموعه کتاب‌های خودشناسی برای کودکان» به چاپ رسانده است.

تصویرگری کتاب نسبتاً خوب است، از رنگ‌های شاد در تصویرگری استفاده شده‌است. کاغذ به‌ کار رفته در تهیه کتاب، کاغذ گلاسه است و متن داستان با فونت، سایز و رنگ مناسبی چاپ شده که برای دانش‌آموزان مناسب است. اما سبک و سیاق کتاب باعث می‌شود برای سنین بالاتر چندان جذاب و مناسب نباشد.


هشدار:
در صورتی که به هر دلیلی تصمیم به خواندن این کتاب برای کودکان این گروه سنی دارید، در مورد کودکانی که همواره اضطراب از دست دادن والدین، گم شدن و یا مشکلاتی از دست دارند، دقت نظر بیشتری داشته باشید؛ خصوصاً که دم‌منگوله‌ای، شخصیت اصلی داستان در نهایت هم والدینش را پیدا نخواهد کرد و تنها به بیشه‌ی شیرها بازمی‌گردد.