یادداشت محمد صالح کریمی

        از مهمترین و بهترین اطلاعاتی که از این کتاب به دست می آید،  فضای عقیدتی سیاسی حاکم بر فرانسه در آن زمان است. جدای از شخصیت گوژپشت و دختر کولی، کتاب  کشمکش دائمی بین عقل و قلب را در یک شخصیت رشد یافته و عالم که شماس اعظم نامیده می شود به نمایش می گذارد... شخصیتی که در تدین  و پاکدامنی و همزمان در شهوت پرستی و بدجنسی دچار افراط است...