یادداشت گوهر قوامي

        کتاب نوجوان درخت آرزو که نویسنده اش، یک کتاب بسیار معروف دیگه ی نوجوان (پاستیل های بنفش) هم داره کتابی فانتزی و بسیار لطیفه.
بارز ترین و جذاب ترین نکته ای که درباره ی این کتاب وجود داره شخصیت بخشی و جانشینی بینظیر نویسنده ست که در عمیق ترین و دقیق ترین سطح ممکن اتفاق می افته. انقدر که حتی نویسنده وقتی می خواد از سن درخت صحبت کنه نمی گه ۲۰۰ سال می گه ۲۰۰ حلقه... و این برای نوجوان می تونه بسیار جذاب و ملموس و باور پذیر باشه و این تبحر نویسنده رو نشون می ده.
در این کتاب خصوصا نیمه ی اول کتاب بیشتر از اینکه با روایت و داستان رو به رو باشیم با دیالوگ های خاص و ماندگار روبه رو هستیم. دیالوگ ها و جملاتی که بار معنایی فلسفی_روانشناسی دارند. نیمه ی اول کتاب کند و حوصله سر بر تقریبا می گذره که باز بنظرم ناشی از عدم روایته...
بعضی از قسمت های کتاب به صورت استعاری به تفهیم و آموزش مهارت های اجتماعی خصوصا برقراری ارتباط دوستانه می پردازه. مثلا به تفاوت ها یا شباهت بین دو دوست که باید مورد احترام قرار بگیره یا....
فصل پنجم این کتاب خیلی ناگهانی به موضوعی می پردازه که بنظرم بسیار بعیده که بدون هدف بهش پرداخت شده باشه. موضوع درباره ی درخت هاییه که جنسیت مشخصی ندارند و هم نر و هم ماده محسوب می شن. بنظرم با توجه به مخاطب سنی که این کتاب داره خواسته گریزی بزنه به مشکلات جنسیتی (ترنس ها و...) و سوالی ایجاد کنه برای مخاطب که اگر سوال یا حتی مشکلی در این باره احساس کرده با پرسیدن سوال یا حتی توضیحات ضمیمه ای تسهیلگر به آگاهی لازم برسه... بنظرم نوع اشاره ی نویسنده که در حالت استعاری بود برای نوجوان ۱۴+ مناسب بود.
با توجه به اینکه ورود و پرداخت به این موضوع خیلی در بافت داستان نبوده (نبودش به روند داستان لطمه ای وارد نمی کنه) و خب از فرهنگ و عقاید دینی ما هم دوره مترجم می تونست با ورود هوشمندانه به این بخش و حذف این چند خط به سلامت و در چارچوب اخلاقی بودن کتاب کمک کنه.
در بعضی قسمت های ترجمه به سن مخاطب کمتر توجه شد و کلماتی وجود داشت که شاید درکش برای کودک و نوجوان راحت نباشه و حتی جملات ثقیلی که خواننده باید برای درک اون از کمک استفاده می کرد ( فصل ۷_مرافه، مصالحه و‌..)
در جایی از کتاب در فصل یازدهم درخت لحظه ای خودش رو با شخصیت پرنده ی داستان یعنی بانگو مقایسه می کنه و نواقصش رو در مقایسه با اون بیان می کنه... از حسرت هاش می گه و از تجربه هایی مثل پرواز کردن و شنا کردن که هیچ وقت نمی تونه لمسشون کنه... اما در ادامه بیان می کنه که با همه ی اینها یه ریشه ی کوچیکش رو هم با کل اینها عوض نمی کنه و خودش رو با تمام نواقص و کم و کاستی ها دوست داره. همون مفهومی که نوجوان کمالگرای امروز بهش نیاز داره.(که البته مفهوم کمالگرایی هم بحث زیادی داره و امروزه فقط به ظاهر محدود شده)
اما بنظر صرف گفتن هر جور هستید خودتون رو دوست داشته باشید برای نوجوان قابل درک و قانع کننده نخواهد بود باید استدلال یا منطقی آورده بشه. اما این مفهوم به خودی خود بسیار ارزشمند و مهمه خصوصا در سن حساس نوجوانی.
در فصل نوزدهم درخت با خود فکر می کنه که دقیقا برای چی خلق شده؟ هدف از آفرینشش چی بوده؟ این سوال که ریشه در عمیق ترین مباحث فلسفی داره و شاید از مهم ترین سوالهاییه که هر انسانی باید در زندگی از خودش بپرسه خیلی ظریف و جالب به خواننده منتقل می شه و تلنگر لازم برای ایجاد این سوال و اندیشه درباره ی هدف آفرینش زده می شه.
همونطور که گفتم مباحث عمیق فلسفی تو این کتاب با زبان کودکانه بررسی می شه. مثلا در فصل ۲۰ ما به خوبی درک می کنیم که نویسنده در پی رسوندن این مفهوم به خواننده ست (که همه چیز در جهان پیوسته در حال حرکت است). فرضیه ای که شاید کتاب های زیادی رو به خودش اختصاص داده اما با بیانی ساده و روایتی لطیف به خواننده منتقل می شه و مثل یه کلیدواژه یا چراغ روشن در ذهن نقش می بنده.
از دیگر برآیند های این کتاب می شه به تحریک شدید احساسات اشاره کرد. طوری که بعیده بعد از خوندن کتاب نگاهتون به درخت ها مثل قبل باشه. احتمالا وقتی تنها از کنار درختی رد می شید دست نوازشی می کشید یا حتی باهاش صحبت می کنید. این تحریک احساسات می تونه هدفمند بشه و به عدم اسراف بچه ها در مصرف کاغذ یا ذوق برای کاشت درخت و محافظت از محیط زیست سوق پیدا کنه. 
 و در آخر اینکه نویسنده احتمالا مخاطب را خیلی خوب می شناسه و می دونه که با چه شیوه ی پردازش و تفکری طرفه.. اینه که کتاب گاهی ملموسه و گاهی انتزاعی... گاهی فلسفیه گاهی اجتماعی و گاهی پر از احساس... و این مهم ترین نکته برای جذب مخاطبه یعنی درکِ مخاطب ...