یادداشت ناصر حافظی مطلق

        مغز اجتماعي

1)
"مغز اجتماعي: چرا مغز ما براي ارتباط با ديگران ساخته‌شده است؟" (Social: Why our brains are wired to connect) كتابي است نوشتۀ "متيو ليبرمن" (Matthew Dylan Lieberman)، استاد علوم اعصاب شناختي اجتماعي در دانشگاه UCLA، كه در سال 2013 ميلادي نگاشته و در سال ۱۳۹۹ توسط "جواد حاتمي" و "محمدحسن شريفيان" ترجمه‌شده و در انتشارات "بينش نو" به چاپ رسيده است. 

2)
"ليبرمن" در اين كتاب بر اساس آزمایش‌هاي تجربي خود و ساير متخصصان علوم اعصاب ماهيت اجتماعي مغز انسان را موشكافي  و بر همين اساس بسياري از رفتارها و خواسته‌هاي انساني را تبيين مي‌كند. شبكۀ پيش‌فرض مغزي، همساني عصبي درد جسماني و درد اجتماعي، سيستم آينه‌اي، ذهن‌خواني و نظريه ذهن، رويكردهاي اجتماعي و غيراجتماعي و جايگاه هرکدام در مغز، همدلي و خودمهاري، مفهوم خود و تحليل مواردي ازاین‌دست بر اساس عملكردهاي متعالي مغز انسان خميرمايۀ اصلي كتاب او هستند و بر اساس داده‌هاي آزمايشگاهي علوم اعصاب، هويت اجتماعي انسان از اين تحليل‌ها به‌سادگی قابل نتیجه‌گیری است.

3)
يافته‌هاي علوم اعصاب در زمينۀ مغز اجتماعي علامت سؤال‌هاي بزرگي ازجمله نقدهاي جدي بر ساختار كار در جوامع انساني، معماري آموزش‌وپرورش، روابط اجتماعي و ... را پررنگ مي‌كند و بديهي است كه گزاره‌هاي علمي موردادعای ليبرمن مسيري است به‌سوی بازنگري و بازسازي تمامي اين ساختارها. كتاب از اين بابت تكان‌دهنده و هيجان‌انگيز است.

4)
"ليبرمن" براي نگارش اين كتاب و باهدف اينكه اثري خوش‌خوان خلق كند، دست به خوانش آثار عمده‌اي از ادبيات داستاني و علمي‌تخيلي زده است. همچنين گوش كردن به گنجينه‌اي از آثار موسيقي ياري‌كننده تمركز ذهني او براي نگارش بوده‌اند. به همين دليل اين كتاب داراي نثري ساده، روان و جذاب است. بديهي است كه از زمان چاپ اين كتاب تاکنون دستاوردهاي حيرت‌انگيز جديدتري در حوزه علوم اعصاب حاصل‌شده است كه بي‌ترديد بسياري از ادعاهاي "ليبرمن" را باقوت بيشتري تأييد مي‌كنند.