یادداشت محمدمهدی فلاح

        کتاب متن متفاوتی داشت: مملو از ارجاعات به کتاب مقدس که خب قطعا برای فهم تلقی مسیحیان از متن بسیار مفیده!
هرچند اونطوری که مطلع شدم کتاب ممنوعه اعلام شده از جانب کلیسای رسمی که البته یکی از دلایل معروفیت کازانتزاکیس و کتابش بخاطر این ممنوعیت بوده (کلا خدمته به نویسنده ممنوعیت کتاب)
به هر ترتیب متن داستان سیر از افراد ساده و عادی ای بود که به سمت قدیس شدن سلوک میکردند و نهادهای رسمی ای که دوگانگی شخصیتی دینداران رو نمایندگی میکردند و به واسطه حق انحصاری وساطت تفسیر متن مقدس و ارتباط با خدا، مانع از این سلوک میشدن!
در اوایل، کتاب از حیث تضادهای درونی که در شخصیت هاش نشون میداد برام جذاب بود ولی در نهایت سوژه ها به نحوی انقلابی میشدن و از چیزهای ارزشمند دور و ورشون عبور میکردند که متن در جاهایی درخشان هم میشد.
به هر ترتیب غالبا با بعضی برخوردها و دیالوگ ها سخت میشد ارتباط گرفت ولی به هیچ وجه از جذابیت داستان نمی کاست.