یادداشت ناصر حافظی مطلق

        ذهن ذن، ذهن آغازگر

1)
"ذهن ذن، ذهن آغازگر" (Zen mind, Beginner’s mind)  كتابي است برگرفته از آموزه‌هاي "شونريو سوزوكي" (Shunryu Suzuki)، استاد ژاپني كه او را باني اصلي طريقت ذن در آمريكا مي‌دانند. نسخه سال 2010 كتاب در سال ۱۴۰۱ توسط "علي‌ظفر قهرماني‌نژاد" به فارسي ترجمه و در نشر "بيدگل" به چاپ رسيده است و البته كتاب ترجمه‌اي ديگر هم دارد. "سوزوكي" يك كاهن ژاپني بود كه از سال 1959 تا هنگام مرگ در سال 1971 در آمريكا به تدريس و تعليم ذن پرداخت. 

2)
"ذن" مكتبي از آيين بودايي است كه شروع پيدايش آن را از كشور چين مي‌دانند و در آن بر ژرف‌انديشي و تفكر لحظه‌به‌لحظه و تلاش در جهت درك ماهيت حقيقي اشياء و جانداران و ... تأكيد مي‌شود. در طريقت ذن روش‌هاي مراقبه ويژه‌اي تعليم داده مي‌شود كه داراي لايه‌هاي گوناگوني است و آموزنده را در تمرين مداوم و با تأكيد بر لحظه، به سمت رهايي از پريشاني ذهني سوق مي‌دهند. 

3)
كتاب "ذهن ذن، ذهن آغازگر" اگرچه براي نوآشناي ذن كمي غريب است، اما درمجموع متني غني و قابل‌تأمل است و بر نكاتي اساسي تأكيد دارد. عنوان كتاب برگرفته از يكي از تعاليم "سوزوكي" است: "در ذهن آغازگر قابليت‌ها فراوان‌اند، در ذهن آزموده ناچيز". شيوه‌هايي براي نشستن و تنفس در مراقبه به همراه تمركز بر مسير خالصي از سلوك، مواردي هستند كه نويسنده در مسير كتاب و بر اساس زيرساخت انديشه بودا تعليم مي‌دهد. 

4)
"سوزوكي" نظير بسياري ديگر از انديشمندان ذن تأكيد دارد كه ذن روشي فراتر از دين است و تناقضي با هيچ دين و آييني ندارد و لذا روشي است براي همه مردم دنيا. رهايي از "من" و پيوند دادن توهم "من كوچك" به حقيقت "من بزرگ"، و وسعت دادن به ايده "ذهن كوچك" و رساندن آن به سرحدات "ذهن بزرگ" مسيري است كه راه را براي روشن‌ضمیری و حركت در جهت "نيروانا" هموار مي‌سازد و مراقبه ذن بر اين نوع از نگرش و انديشه تمركز بسيار دارد. "سوزوكي" در كتاب خود راهكارهايي خواندني براي اين موارد ارائه كرده است.