یادداشت حسن عليزاده

        در نقد این کتاب، یادداشت‌ها و مجلدات بسیاری نوشته یا پشت تریبون‌ها خوانده شده است. آنچه در این مقال میخواهم بنویسم، بر وجهی از کتاب متمرکز است که به عقیده‌ی من مهمترین وجه آن نیز هست: روش‌شناسی.

روش‌شناسی پژوهشی قیام امام حسین در این کتاب، متکی بر آرای عقل عرفی و به تعبیر مؤلف، «عقل اجتماعی» یا «عوامل طبیعی» است. در واقع، نویسنده، ورای دیگر تفاسیر احساسی، ظنّی یا ماورایی (به معنای دخالت دادن عناصر غیرطبیعی و غیرمحسوس) در تبیین و توجیه قیام، همواره کوشیده تا با معیار عقل بشری و محاسبه‌ی سود و زیان به حرکت امام بنگرد و برخلاف آثار مشابه، قیام را در کانون قرار نداده تا دیگر تفسیرها را حول آن و در توجیهش به کار گیرد بلکه از خود قیام برای توجیه قیام بهره برده.

به‌گمان من، این نوع روش‌شناسی هم قابل تقدیر و جسورانه است و هم اینکه می‌تواند به مثابه محرکی در تفکر درون‌مذهبی، از آسیب‌های جمود و تعصب پیشگیری نمايد.