یادداشت حمید درویشی شاهکلائی

        کتاب رمان «جانِ شیفته»؛ رومن رولان

 (L'Ame enchantée) 


به جای آن‌که چند کتاب بخوانید، همین کتاب را یک‌بار بخوانید!

مجموعه رمان ۴ جلدی رومن‌ رولان با عنوان «جانِ شیفته» یکی از شاهکارهای ادبیات جهان است. عمده فضای کتاب در فرانسه تقریبا ۲۰ سال قبل تا ۲۰ سال بعد از جنگ جهانی اول می‌گذرد و اطلاعات خوبی از وضع زندگی مردم و اندیشه‌های اجتماعی سیاسی رایج آن روزگار به دست می‌دهد.


شخصیت اصلی رمان، دختری است به نام آنت که زندگی و اندیشه جالبی دارد. شاید جالب‌تر از او خواهرش سیلوی باشد. اصلاً همه‌شان جالب‌اند. توصیف و شخصیت‌پردازی شخصیت‌های اصلی و حتی بسیاری از شخصیت‌های فرعی، خیلی خوب و دوست‌داشتنی درآمده است.


فارغ از بحث‌های متعددی که به اقتضای داستان درباره عشق، فقر و... می‌شود،‌ تنوع دیدگاه‌هایی که نویسنده توانسته درباره مسائل مطرح کند، به باز کردن ذهن و اندیشیدن از زوایای دیگر یاری می‌رساند؛ همین خود لذت خواندن کتاب را چندبرابر می‌کند.


فامیلی آنت، «ریوی‌یر» به معنی رودخانه است. در طول داستان بارها به این نکته پی خواهید برد که فامیلی بامسمایی را آقای رومن رولان انتخاب کرده است. 


بگذریم. نه نمی‌شود! باز هم می‌خواهم از کتاب بگویم! زنان در کتاب پررنگ هستند. چند شخصیت زن جدی هم حضور دارند که به نوعی نمایان‌گر تنوع زنان جامعه فرانسه آن روز هستند. البته نه فقط «تنوع» که «تغییر و تحولِ» هویت، نقش و جایگاه زنان هم در کتاب خودنمایی می‌کند.


ترجمه‌ای ستودنی

و اما ترجمه عالی کتاب. ظاهراً جناب مرحوم محمود اعتمادزاده (به‌آذین)، بخشی از این کتاب را در زندان‌های رژیم پهلوی ترجمه کرده‌اند. واقعاً کار توان‌فرسایی است. نتیجه و محصول کار، واقعاً خوب در آمده است. انتخاب واژگان و تعابیر فارسی به نظرم از اصل فرانسوی آن‌ها بهتر است. ظاهراً حضرت آقا، امام خامنه‌ای هم یک‌بار در نمایشگاه کتاب به یکی از ناشران گفته‌اند که «سلام مرا به آقای به‌آذین برسانید!»


حالا که حرف رهبری شد، نظر ایشان را درباره این کتاب بخوانید:

	«قیمت کتاب «جان‌شیفته» «رومن رولان» به مراتب از این بیش‌تر است؛ هم تاریخ است، هم ادبیات است، هم اخلاق است، هم هنر است. این کتاب همه چیز است. این کتاب را من سال‌ها پیش خوانده‌ام.» (۱۳۷۵)


تذکر به فعالان تربیتی و فرهنگی: 

داستان مبتلا به توصیفات روابط نامشروع جنسی و الی‌ماشاءالله اندیشه‌های غیراسلامی است. نگارش این یادداشت هم اصلاً به معنی تأیید محتوا یا توصیه به مطالعه این مجموعه ۱۷۰۰ صفحه‌ای نیست! رمان‌خوانان حرفه‌ای احتمالاً این کتاب را خوانده‌اند یا می‌خوانند. فقط خواستم اشاره کنم تا مثل من غافل‌گیر نشوید! هم‌چنین نادانسته تبلیغ نکنید!


تجربه شیرین

این کتاب را در دوره‌ای که آقای مجاهد، مدیر کل فرهنگی دانشگاه امام صادق علیه‌السلام بودند و نمایشگاه تخصصی رمان و داستان برگزار کرده بودند،‌ خریدم. از آنجا که مورد توصیه رهبری بود، با نصف قیمت هم می‌فروختند!