یادداشت محمدمهدی فلاح

        کتابی عجیبی بود، عمیقاً تاثیرگذار. لیلی عشقی تفسیری دست‌اول از اتفاق‌های انقلاب ایران را براساس الگوی رویدادی بدیو توضیح می‌دهد. جمع‌بندی نهایی او اینچنین است: انقلاب ایران در ملکوت اتفاق افتاد. ملکوت، امام، تأویل، ولایت و ... ترم‌هایی هستند که عشقی برای تفسیر انقلاب به‌کار می‌برند و صرفاً از خلال نگریستن به تشیع از نقطه‌نظری بدیویی ممکن می‌شود؛ چیزی که او متافیزیک رویدادهای سیاسی-مذهبی می‌نامد و در این مورد خاص، متافیزیک ایرانی-شیعی طی سال‌های منتهی به انقلاب است. داده‌های دینی آن برای یک شیعه بدیهی هستند، ولی مسلماً چینشی فرانسوی دارند؛ این تقریر کُربنی از تشیع را امروزه می‌توان در خیلی از آثار اروپایی درباب تشیع دید، تفسیری که به‌نظرم برای آنانی که شیعه‌زیسته‌اند بس غریب است، ولی به‌نحوی امروز کارآمد جلوه می‌کند.