یادداشت خوارزمی

        علی دهباشی، سردبیر مجله بخارا:
 «آشنایی ما با پولاک مرهون همت استاد کیکاووس جهانداری است. وی کتاب «سفرنامه‌ پولاک» یا کتاب «ایران و ایرانیان» را از زبان آلمانی به فارسی ترجمه کرد که در سال ۱۳۶۱ توسط انتشارات خوارزمی منتشر شد».

«سفرنامه‌ پولاک» یکی از منابع ارزشمند درباره ایران و ایرانیان در دوره قاجار است که توسط «یاکوب ادوارد پولاک»، پزشک و محقق اتریشی، نوشته شده است. او در فاصله‌ی سال‌های ۱۸۵۱ تا ۱۸۶۰ میلادی پس از ترور میرزا تقی‌خان امیرکبیر در ایران زندگی کرد و به‌عنوان پزشک دربار ناصرالدین‌شاه و استاد دارالفنون فعالیت داشت. پس از ۹ سال زندگی در ایران، به وطن بازگشت و به یادگاری از خود کتابی درباره ایران مشهور به «ایران و ایرانیان» نوشت.
این کتاب که با عنوان اصلی «Persien. Das Land und seine Bewohner» (ایران، سرزمین و ساکنانش) در سال ۱۸۶۵ میلادی منتشر شد، تصویری جامع از اوضاع اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی و پزشکی ایران در آن دوران ارائه می‌دهد. کتاب در دو بخش تنظیم شده است؛ بخش نخست که یازده فصل است، به زندگانى اجتماعى ایرانیان و بخش دوم در دوازده فصل به تاریخ اقتصادى، نظام سیاسى و سرانجام علوم پزشکى در ایران اختصاص دارد. پولاک در این کتاب تصویر تمام‌نمایى از جامعه، اقتصاد و سیاست ایران در دهه‌ی نخستین سلطنت ناصرالدین شاه ارائه مى‌دهد و هر یک از فصل‌هاى کتاب حاوى نکات بسیار و مشاهدات تاریخى و اجتماعى با ارزش است.
سفرنامه‌ پولاک پس از سال‌ها، همچنان یکی از معتبرترین منابع برای شناخت ایران در دوره قاجار محسوب می‌شود و برای علاقه‌مندان به تاریخ، مردم‌شناسی و پزشکی سنتی ایران، منبع باارزشی است. پولاک، برخلاف برخی دیگر از سیاحان غربی، نگاهی بی‌طرفانه و علمی به ایران داشته و تلاش کرده توصیفات خود را بر اساس مشاهده و تجربه مستقیم ارائه دهد. این کتاب توسط «کیکاووس جهانداری» به فارسی ترجمه و در سال ۱۳۶۱  توسط انتشارات خوارزمی منتشر شد و از همان زمان به‌عنوان منبعی مهم برای پژوهشگران تاریخ و فرهنگ ایران مورد استفاده قرار گرفت.