یادداشت سیدمصطفی

        «دوزخیان روی زمین» که در سال 1961 منتشر شد، از مهم‌ترین و تأثیرگذارترین آثار فرانتس فانون، روانپزشک، فیلسوف و انقلابی مارتینیکی است. این کتاب با برشمردن برخی وقایع الجزایر در دوران استعمار فرانسه، به تحلیل عمیق استعمارزدایی و پیامدهای روان‌شناختی و اجتماعی استعمار می‌پردازد.
فانون در این کتاب استدلال می‌کند که خشونت نه تنها یک واکنش طبیعی به ستم استعماری است، بلکه می‌تواند ابزاری برای بازسازی هویت و کرامت در میان مستعمره‌نشینان باشد. او بر این باور است که استعمار، انسان را از هویت و انسانیت خود بیگانه می‌کند و تنها با یک انقلاب خشونت‌آمیز می‌توان این هویت از دست رفته را بازگرداند.
این کتاب همچنین به موضوع ناسیونالیسم پس از استقلال می‌پردازد و نسبت به خطرات تقلید از ساختارهای قدرت استعماری توسط نخبگان جدید هشدار می‌دهد. فانون نگران است که در دوران پس از استقلال، نخبگان جدید ممکن است به جای ایجاد یک جامعه عادلانه و برابر، صرفاً جای استعمارگران قبلی را بگیرند و همان الگوهای ستم را ادامه دهند.
«دوزخیان روی زمین» اثری پیچیده و بحث‌برانگیز است که تأثیر عمیقی بر جنبش‌های رهایی‌بخش در سراسر جهان، مطالعات پسااستعماری و نظریه انتقادی داشته است. این کتاب همچنان منبعی کلیدی برای درک دینامیک قدرت، استعمار و مقاومت در جهان مدرن است.