یادداشت حمید درویشی شاهکلائی

        خلاصه ای از نکات مهم مطروحه در کتاب «پلی به سوی داستان نویسی/ داریوش عابدی/ انتشارات مدرسه» که دوستم امین اسلامی زحمت نوشتن آن را برعهده گرفت همانگونه که آن را به من معرفی کرد.
مراحل نوشتن داستان:
1.     موضوع یابی:
·         برای نوشتن داستان نخست باید موضوع آن روشن شود. (مثلا «فرار از خانه» )
·         موضوع داستان در پی اثبات یا رد عقیده و یا نظری نیست. (مثلا از موضوع «فرار از خانه» نمی فهمیم که نویسنده در پی نقد آن است یا تمجید از آن.)
·         با توجه به محیط اطراف و خاطراتمان می توانیم به موضوعهای خوبی دست یابیم.
·         از هر موضوعی باید در حد خودش انتظار رشد داشت. (آب هم نبندیم.)
·         موضوع واحد دلیل نمی شود كه داستانها شبیه به هم و مشابه شوند. (همانگونه که نقاشی های با موضوع نماز جمعه یکسان نیستند. هر کس بعدی از آن را می بیند.)
 
2.     پیام
·         هر نویسنده ای با نوشتن داستان به دنبال هدف و منظوری است.
·         هدف و منظوری كه نویسنده از نوشتن داستان دنبال می كند باعث به وجود آمدن پیام در داستان می شود.
·         پس از انتخاب موضوع باید نظرمان را درباره ی آن روشن كنیم تا پیام كاملا برایمان روشن شود.
·         تمام اجزا و عناصر داستان باید در خدمت پیام آن باشد.
·         پیام داستان باید در تمام اجزا و عناصر آن حل شود و نویسنده نباید آن را به طور مستقیم در داستانش بیان كند.
·         با دقت در حادثه ی اصلی، نحوه ی تغییر روحی و درونی شخصیت اصلی و یا گفتگو های داستان می توان به پیام آن پی برد.
 
3.     طرح در داستان
·         قبل از نوشتن داستان نویسنده باید طرح آن را آماده كند.
·         طرح اسكلت و چارچوب داستان است.
·         در طرح باید هر عملی و حادثه ای علتی كاملا روشن و منطقی داشته باشد.
·         هر طرح باید شخصیت اصلی، حادثه اصلی، زمان و مكان داشته باشد.
·         طرح داستان باید در خدمت پیام آن باشد و در این صورت داستان، شخصیتها و حوادث زاید و اضافی نخواهد داشت.
 
4.     اسم داستان
·         اسم داستان باید جدید و جاذبه بر انگیز و خوش آهنگ باشد.
·         اسم داستان نباید طرح داستان را لو دهد.
·         اسم داستان باید در ارتباط منطقی با فضای داستان باشد.
 
5.     پرداخت در داستان
·         هیچ داستانی نمی تواند بدون شخصیت به وجود آید.
·         شخصیت پردازی باید شامل پرداخت خصوصیات ظاهری و خصوصیات اخلاقی شخصیتهای داستان باشد.
·         شخصیت پردازی از طریق پرداخت مستقیم و پرداخت غیر مستقیم خصوصیات ظاهری و خصوصیات اخلاقی صورت می گیرد.
·         پرداخت مستقیم از طریق یكی از شخصیتهای داستان و یا از زبان خود نویسنده به طور صریح صورت می گیرد.
·         پرداخت غیر مستقیم توسط "جدال" و "گفتگو" در داستان انجام می شود.
·         جدال در داستان شامل جدال با خود، جدال با طبیعت و جدال با دیگران می شود.
·         گفتگو در داستان ضمن آن كه به پرداخت شخصیت كمك می كند باید پیش برنده ی طرح داستان هم باشد.
 
زمان در داستان:
در هنگام نوشتن داستان نویسنده نباید تمام لحظاتی را كه بر شخصیتهایش می گذرد روی كاغذ بیاورد. اگر چنین كند داستان بسیار خسته كننده و كسالت آور میشود. تنها لحظاتی باید در داستان آورده شود كه حادثه ای در داستان اتفاق می افتد.
 
چگونه داستان را تعریف كنیم؟
1.     تعریف داستان از زبان اول شخص: شخصیت اصلی داستان باید چیز هایی را كه می بیند و حس می كند را بیان كند. در این شیوه احساس صمیمیت بسیار سریع بین شخصیت داستان و خواننده منتقل می شود و این نوع داستان ها تاثیر عاطفی زیادی روی خواننده می گذارد.
2.     تعریف داستان از زبان سوم شخص: در این شیوه نویسنده در حالی كه غایب است به روایت داستان می پردازد به همین دلیل نویسنده می تواند درباره ی تك تك شخصیت های داستان با خواننده صحبت كند. در این داستانها حوادث نقش عمده ای در پیشبرد طرح داستان دارند.