یادداشت فهیمه

        یک- سه‌گانه‌ی بنیاد از آن کلاسیک‌های علمی‌تخیلی است که علاقه‌مندان به این ژانر نباید خواندنش را از دست بدهند. داستان در آینده و در یک امپراتوری کهکشانی اتفاق می‌افتد که علمی به نام روان‌تاریخ افول آن و سی‌هزار سال بربریت پس از آن را پیش‌بینی کرده. هری سلدون که مبدع روان‌تاریخ است، می‌داند نجات امپراتوری ممکن نیست، ولی تلاش می‌کند با مستقر کردن گروهی دانشمند در یک سیاره‌ی دور افتاده به نام ترمینوس، دوره‌ی بربریت پس از آن را به هزار سال کاهش دهد تا امپراتوری کهکشانی دوم زودتر شکل بگیرد. 
کتاب بیشتر شبیه یک مجموعه داستان است که در فواصل زمانی چندده‌ساله اتفاق می‌افتند، به همین دلیل شخصیت‌ها مدام عوض می‌شوند. به علاوه، مکالمات بین شخصیت‌هاست که بار روایت را به دوش می‌کشد. آسیموف این سه‌گانه را در بیست و چندسالگی و به عنوان پاورقی یک مجله نوشته و بعدها بدون ویرایش خاصی به عنوان کتاب منتشر کرده. 
در واقع با این وضعیت کتاب برای خیلی‌ها حوصله سربر است و آن اوایل هم استقبال چندانی از آن نشده. بعدا که محبوب می‌شود و از آسیموف می‌خواهند ادامه‌اش را بنویسد، خودش تعجب می‌کند که با این شکل روایت، کتاب چطور مشهور و محبوب شده. اما به نظرم تعجب ندارد: ایده‌اش درخشان است و این شکل تسلط از طریق علم و مذهب و تجارت، خودِ خودِ تاریخ، گذشته و آینده است.
دو- سال ۹۸ که سریال نیروی اهریمنی‌اش منتشر شد، من قسمت اولش را دیدم و تا هفته‌ی بعد که قسمت دوم بیاید، کل مجموعه را خواندم: سه‌گانه‌ای که در پنج جلد ترجمه شده بود. 
قسمت اول بنیاد را هم که دیدم، چنین قصدی داشتم؛ فکر کردم یکی دو هفته‌ای کل مجموعه را می‌خوانم و از سریال جلو می‌زنم، اما زهی خیال باطل. با ریفلاکس و کولیک پسر، خواندن جلد اول سه هفته طول کشید و الان هم دو هفته است که لای جلد دوم را باز نکرده‌ام! اما انقدر خوانده‌ام که با اطمینان بگویم سریال اگرچه ایده‌ی اولیه و اسم شخصیت‌ها را از کتاب برداشته، اما این کجا و آن کجا. و البته با اضافه شدن دی و داون و داسک و دمرزل، و بازی لی پیس (تراندویل قلب‌ها)، سریال یک جورهایی جذاب‌تر هم هست. 
سه- گال دورنیک و سالوور هاردین هر دو در کتاب مذکرند و خب برای جذاب‌تر شدن سریال و جذب مخاطب، در سریال خانم‌ها نقش‌شان را بازی می‌کنند. کم تعداد بودن شخصیت‌های مونث در کلاسیک‌های علمی-تخیلی و فانتزی اصلا عجیب نیست و محض نمونه در هابیت حتی یک خانم هم حضور ندارد، اما گویا فیلم‌سازان دل خوشی از این قضیه ندارند‌. همش فکر می‌کنم چقدر طول می‌کشد که نقش دورف‌های هابیت، یا حتی گندالف و فرودو و سم و لگولاس و ... هم به خانم‌ها برسد؟