یادداشت زینب صادقپور
1402/7/14
مدخل داستان معاصر فارسی مروری کوتاه بر صدسال داستاننویسی فارسی از سال ١٢٧۴ تا ١٣٨۴ است. نویسنده با درنظرگرفتن این اصل که بههرحال ادبیات متأثر از زمانه و فضای سیاسی زمانه است، کتاب را به نه فصل کلی تقسیم کردهاست و معیار تمایز این فصول رویدادهای تاریخی هر دوره با تمرکز بر حکمران( شاه، رهبر و رئیسجمهور) است. به دنبال همان سیاست کلی تأثیرپذیری ادبیات از سیاست در ابتدای هر فصل شرایط و رویدادهای مهم هر دوره را مرور میکند و با درنظرگرفتن مقتضیات هر دوره دست به تقسیمبندی کلی آثار میزند. دغدغهی دیگر نویسنده کشف رمانبودن آثار با تکیه بر مفهوم قهرمان مسئلهدار است. هرچند که در کتاب لفظ رمان در همان معنی عام آن به کار برده شدهاست، راغب تقریباً در هر فصل بر این مفهوم گریز میزند و اشکال قهرمان مسئلهدار در رمان فارسی را میبررسد. نثر و بیان کتاب ساده و عاری از مفاهیم قلمبهسلمبه است و نویسنده کوشیدهست که به جای کاربرد اصطلاحات سخت فرنگی از جایگزینهای فارسی آن استفاده کند. مثل کاربرد نوگرایی به جای مدرنیسم، واقعگرایی بهجای رئالیسم و فراواقعگرایی بهجای سوررئالیسم. تلاش برای کاربرد الفاظ فارسی در ظاهر کاری پیشپاافتاده به نظر میآید که درصورت استمرار در درازمدت نتیجهی خود را نشان خواهد داد. همچنین اگر در متن به اصطلاحی تخصصی و جدید اشاره شدهباشد، معنای آن در پانوشت به اختصار آمدهاست. حین مرور آثار شاخص داستانی نیز از فاشکردن طرح اصلی آثار خودداری کردهاست و تمام این ویژگیها باعث شدهاست که علاوه بر اینکه مدخل داستان معاصر فارسی مورد مطالعه و مراجعهی محققان باشد، به چشم مخاطبان عام نیز خواندنی و مفید بیاید. در انتهای کتاب، تمام آثار داستانی این صدسال در دو جدول مجزا برای مجموعهداستانها و رمانها گرد آمدهاست که مطابق همان طبقهبندی فصول کتاب مرتب شدهاند. در سراسر کتاب نیز به فراخور سرفصلها به مقالات و کتابهای متناسب دیگر ارجاع دادهشده است و کتابشناسی غنیای ساختهاست. گذشته از اینها، به زعم من فصول ابتدایی کتاب خواندنیتر و دقیقتر نگاشته شدهاند. البته خود نویسنده نیز با آگاهی به این مسئله به افزایش شمار آثار در دورههای انتهایی اشاره کردهاست و طبیعتاً این مسئله امکان پرداختن به جزئیات را از او سلب کردهاست. بهطورکلی مدخل داستان معاصر فارسی برای مروری مختصر و نگاهی اجمالی به داستاننویسی فارسی منبعی مناسب و قابلاعتنا است که در عینحال برای مخاطبان غیرتخصصی نیز کاربردی خواهدبود.
(0/1000)
نظرات
تاکنون نظری ثبت نشده است.