یادداشت سید صالح ادراکی

                بزرگی گتسبی بزرگ به چیست؟ 
گتسبی بزرگ، اثر اسکات فیتزجرالد در سال ١٩٢۵ منتشر شد. 
داستان در موردی شخصی به نام نیک کاروی است که به نیویورک نقل مکان کرده و با شخص ثروتمندی به نام گتسبی همسایه می‌شود. 
در ابتدا نیک، مجذوب مهمانی های مجلل و شخصیت گتسبی می‌شود و رفته رفته به گذشته ی او پی می‌برد. 
دیزی، عموزاده ی نیک ، معشوقه ی سابق گتسبی است که بعد از گذشت سال ها، هنوز عشق او را در دل دارد. 
نیک مقدمات دیدار این دو را فراهم می‌کند و از این جا داستان رنگ و بوی دیگری به خود می‌گیرد. 

گتسبی بزرگ را یکی از شاهکارهای قرن بیستم معرفی کرده اند اما این اثر چه دارد که لایق دریافت شاهکار شده است؟ 

١.  خط بطلان بر رؤیایی آمریکایی  
بعد از جنگ اول جهانی که اقتصاد دنیا وارد رکود شد، آمریکا شاهد شکوفایی اقتصادی بود . 
با شکوفایی اقتصاد آمریکا، پدیده ای موسوم به رؤیای آمریکایی متولد شد، رؤیایی که پس از حدود يک قرن به حیات خود ادامه می دهد. 
رؤیایی آمریکایی ملت های اروپایی را که هنوز از پس جبران ویرانی های جنگ اول جهانی فارغ نشده بودند را مسحور کرد. 
اروپاییان فقیر و جنگ زده با حسرت نظارگر آمریکای ثروتمند بودند. 
در این بین اسکات فیتزجرالد با نوشتن این‌ کتاب‌ خط بطلانی بر رؤیایی آمریکایی کشید. 
وی بر پوشالی بودن، اغراق، دروغ و ناکارآمدی رؤیای آمریکایی تاکید کرد. 
٢. نشان دادن ذات سرمایه داری 
نویسنده به خوبی توانسته ماهیت غیر انسانی و خودکامه ی نظام سرمایه داری و سرمایه داران را به تصویر بکشد. 
حیف و میل ثروت، استفاده ابزاری از طبقه فرودست جامعه، فساد و فحشا و خیانت و بی بند و باری از جمله صفات طبقه سرمایه دار است که نویسنده به آن ها اشاره کرده است. 

٣. پیامد دل سپردن به سرمایه داری 
طبق اصول و قواعد رویایی آمریکایی، هر فرد آزاد زاده شده و هیچ کس نمی‌تواند در راه رسیدن به خواسته های او خللی ایجاد کند. 
آزادی موهبتی خدادادی ست که باید در راه رسیدن به آمال و امیال حیوانی خرج شود. 
و گتسبی نمونه موفق چنین دیدگاهی ست. 
گتسبی، روستا زاده ی فقیری ست که پس از شرکت در جنگ، با قاچاق و خرید و فروش غیر قانونی ثروت هنگفتی را جمع آوری می‌کند. 
ثروت نامشروعی که نویسنده نه تنها آن را تقبیح می‌کند که بی‌فایده به حال صاحبش می‌داند. 

گتسبی بزرگ، شاید بزرگترين قربانی نظام سرمایه داری و رؤیای آمریکایی نباشد، اما به خوبی توانسته مشت غرب را باز کند.
آنجا که حتی با قربانی کردن ارزش های اخلاقی و هنجارهای فرهنگی و اجتماعی، آورده ای جز یأس و سرخوردگی برای بشر نداشته است.