بریده‌های کتاب فاطمه دستیار

اینکه معدودی کتاب را خوب بخوانیم بسیار مهم‌تر است از بد خواندن کتاب‌های متعدد.

فرض کنید دو نفر قرار است وقایع زندگی شما را گزارش کنند - بهترین دوست‌تان و سخت‌ترین دشمن‌تان. دوست شما جنبه‌های مثبت را برجسته، و دشمن‌تان بر جنبه‌های منفی تأکید خواهد کرد. و هر دو هم تصور می‌کنند چیزی جز حقیقت نمی‌گویند... رسانه‌های خبری هر کشوری جنبه‌های مثبت آن کشور را برجسته می‌کنند؛ و رسانه‌های خبری «دشمنان» آن کشور به جنبه‌های منفی می‌پردازند.

جهان را از دیدگاه‌های متعددی می‌توان نگریست، اما اغلب مردم توانایی ورود به این دیدگاه‌ها را ندارند، چه رسد به آزمودن یا پذیرش آن‌ها.

اگر تو هیچ‌گاه دست به عملی نزنی، هیچ بازخوردی هم دریافت نمی‌کنی،... وقتی عمل می‌کنی، هر نتیجه‌ای که از آن بگیری فرصتی است برای تأمل و یادگیری درس‌های ارزشمند.

او شاید حرف‌های زیادی در مورد اشتباه‌های دیگران داشته باشد، اما هرگز از خطاهای خودش چیزی نمی‌گوید.

مسئله‌گشایان واقعی به جای پذیرفتن وضعیت موجود، می‌کوشند پیوسته بر جهان پیرامونشان تأثیر بگذارند.

زندگی اصیل به تعبیر روان‌شناسان انسان‌گرا و بعضی عرفا یعنی زندگی بر اساس فهم و تشخیص خود.

تفکر نقاد می‌آموزد که نمی‌توان کم مطالعه کرد و در عین حال در هر زمینه‌ای دائماً حرف زد و ادعای دانستن کرد.

نتیجه‌ی تفکر نقاد این نکته است که همه‌ی حقیقت نزد ما نیست، بنابراین بالقوه این توانایی را به ما می‌دهد که مدارا را جایگزین مقابله با نظر مخالف کنیم.

تفکر نقاد برای بهبود فرهنگ یک جامعه عموماً شرط لازم است ولی کافی نیست. برای مثال بهبود تفکر نقاد بدون ارتقای اخلاق، چه بسا خود مشکل ساز شود.

قاعده‌ای‌ است کلی که هیچ تمدنی پیشرفت نمی‌کند مگر بعضی از مردمانش بتوانند از وضعیت زنده مانیِ صرف رها شوند و فرصت آموزش پیدا کنند.

اگر بپذیریم که تفکر پدیده‌ای است توزیع شده میان گروه‌های اجتماعی، به آسانی می‌توان متصور شد که تعاملات اجتماعی نقش مهمی در رشد تفکر دارد.

حتی یک نابغه‌ی به تمام معنا هم ممکن است باورهای بسیار غیر منطقی یا نظرهایی سخت نامعقول داشته باشد.

باید در پی واقعیت‌هایی باشیم که «دشمنان»مان در رد نظر ما ممکن است به آن‌ها اشاره کنند، نه فقط واقعیت‌هایی که مؤید نظر ما هستند.

باید به مرتبتی برسیم که بتوانیم «خوبی» را در دشمنان‌مان و «بدی» را در خود ببینیم.

باید یاد بگیریم که چطور می‌توان با انگاره‌های دیگر و از منظر «جهان بینی‌»های دیگر اندیشید.

در تمام جوامع کم‌اند کسانی که در قبال «غیرخودی‌ها» بر اساس اصول اخلاقی رفتار کنند.

در زندگی انسان همنوایی تفکر و رفتار قاعده است و استقلال و ناهمنوایی استثنا.

در حال حاضر اکثریت قریب به اتفاق مردم دنیا، از آنجا که تفکر انتقادی را یاد نگرفته‌اند، تسلیم خبرگزاری‌های کشور خود هستند و همین رسانه‌ها (و عقاید و رسوم جا افتاده‌ی مردم) تعیین می‌کنند که مردم چه دیدگاهی به دنیا و کشورهای دوست یا دشمن داشته باشند.

دموکراسی تنها در صورتی محقق می‌شود که مردم (که قرار است حاکم باشند) از مسائل ملّی و بین‌المللی مطلع باشند و بتوانند به طور مستقل و نقّادانه فکر کنند.