بریده‌های کتاب خسرو و شیرین

سخن کان از سر اندیشه ناید نوشتن را و گفتن را نشاید سخن را سهل باشد نظم دادن بباید لیک بر نظم ایستادن سخن بسیار داری اندکی کن یکی را صد مکن، صد را یکی کن

ز جان کندن کسی جان برد خواهد/ که پیش از دادن جان مرد خواهد نمانی گر بماندن خو گرفتی / بمیران خویشتن را تا نمیری بسا پیکر که گفتی آهنین است / به صد زاری کنون زیر زمین است گر اندام زمین را بازجوئی/ همه خاک زمین بودند گوئی

دل عالم توئی در خود مبین خرد / بدین همت توان گوی از برد چنان دان کایزد از خلقت گزیده است/ جهان خاص از پی تو آفریده است

چو عمر از سی گذشت یا خود از بیست نمی‌شاید دگر چون غافلان زیست نشاط عمر باشد تا چهل سال چهل ساله فرو ریزد پر و بال پس از پنجه نباشد تندرستی بصر کندی پذیرد پای سستی چو شصت آمد نشست آمد پدیدار چو هفتاد آمد افتاد آلت از کار به هشتاد و نود چون در رسیدی بسا سختی که از گیتی کشیدی و آن‌جا گر به صد منزل رسانی بود مرگی به صورت زندگانی اگر صد سال مانی، ور یکی روز بباید رفت ازین کاخ دل افروز پس آن بهتر که خود را شاد داری در آن شادی خدا را یاد داری

اگر صد سال در چاهی نشینم/ کسی جز آه خود بالا نبینم وگر گردم به کوه و دشت صد سال/ به جز سایه کسم ناید به دنبال

چو عمر از سی گذشتت یا خود از بیست نمی‌شاید دگر چون غافلان زیست* *یعنی وقتی عمر از سی‌سال بلکه بیست سال گذشت، دیگر غفلت کودکانه مورد ندارد.