بریده‌های کتاب کلیات خمسه نظامی (مطابق نسخه تصحیح شده وحید دستگردی)

چو تو بر صورت خسرو چنینی ببین تا چون کاو را ببینی

ز عشق آفاق را پر دود کردم خرد را دیده خواب آلود کرد کردم

من آن خاکم که مغزم دانه تست بدین شمعی دلم پروانه تست

نصیحت بین که آن هندو چه فرمود که چون مالی بیابی زود خور زود

بجفت مرغ آبی باز کی شد پری با آدمی دمساز کی شد

فلک چون کارسازیها نماید نخست از پرده بازیها نماید به دهقانی چو گنجی داد خواهد نخست از رنج بردش یاد خواهد اگر خار و خسک در ره نماند گل و شمشاد را قیمت که داند بباید داغ دوری روزکی چند پس از دوری خوش آید مهر و پیوند

چه خوش باغیست باغ زندگانی گر ایمن بودی از باد خرانی چه خرم کاخ شد کاخ زمانه گرش بودی اساس جاودانه از آن سرد آمد این کاخ دلاویز که چون جا گرم کردی گویدت خیز چو هست این دیرخاکی سست بنیاد بباده‌ش داد باید زود بر باد ز فردا وز دی کس را نشان نیست که رفت آن از میان ویندر میان نیست یک امروز است ما را نقد ایام بر او هم اعتمادی نیست تا شام بیا تا یک دهن پر خنده داریم به می جان و جهان را زنده داریم به ترک خواب می‌باید شبی گفت که زیر خاک می‌باید بسی خفت

ملک بر تنک شکر مهر بشکست که شکر در دهان باید نه در دست لبش بوسید و گفت این انگبین است نشان دادش که جای بوسه این است

زن افکندن نباشد مرد رائی خود افکن باش اگر مردی نمایی کسی کافکند خود را بر سر آمد خود افکن با همه عالم بر آمد

نروید هیچ تخمی تا نگندد نه کاری پر گشاید تا نبندد مراد آن به که دیر آید فرا دست که هرکس رود خور شد زود شد مست

به عیب خویش یک دیده نمائی؟ به عیب دیگران صد صد گشائی؟

خرد ما را به دانش رهنمونست حساب عشق از این دفتر برونست بر این ابلق کسی چابک سوار است که در میدان عشق آشفته کار است