بریده‌های کتاب تمثیلات (پرسش های مهم، پاسخ های کوتاه)

چرا از مرگ مى‌ترسيم‌؟ پاسخ : راننده زمانى در جاده مى‌ترسد كه يا بنزين ندارد يا قاچاق حمل كرده يا اضافه سوار كرده يا با سرعت غير مجاز رفته يا جاده را گم كرده يا در مقصد جايى را آماده نكرده و يا همراهانش نا اهل باشند. اگر انسان براى بعد از مرگ خود، زاد و توشۀ لازم را برداشته باشد، كار خلاف نكرده باشد، راه را بداند، در مقصد جايى را در نظر گرفته باشد و دوستانش افراد صالح باشند و حركتش طبق مقررات و مجاز باشد، نگرانى نخواهد داشت.

خدا كه به همه مَحرم است، پس چرا در نماز، مردان و زنان بايد خود را بپوشانند؟ پاسخ : هميشه پوشيدن لباس به خاطر مَحرم و نامَحرمى نيست، بلكه گاهى پوشيدن لباس جنبه تكريم و ادب دارد. معمولاً افراد در خانۀ خود، لباس ساده مى‌پوشند ولى وقتى مهمان وارد خانه مى‌شود، به احترام مهمان، لباس كامل و مناسب مى‌پوشند و اگر قرار باشد در مجلس عروسى شركت كنند، لباس كامل‌ترى بر تن مى‌كنند. اين تغيير لباس‌ها، به خاطر ادب و احترام مهمانان مجالس است. حضور در محضر خداوند در حال نماز نيز مقتضى پوشيدن لباس مناسب و كامل است.

سؤال : چرا خداوند دست به آفرينش زده و اين همه‌موجود و از جمله انسان را آفريده است‌؟ پاسخ : اگر دانشمند خوش بيانى سخن گفت، نبايد پرسيد چرا سخن گفتى‌؟! زيرا علم و بيان او اقتضا مى‌كند كه يافته‌هاى علمى خود را ارائه دهد. امّا اگر اين دانشمند با آن همه كمالات ساكت شد و يافته‌هاى خود را كتمان كرد، زير سؤال مى‌رود كه چرا نگفتى‌؟ خداوندِ قادر حكيم مهربان كه مى‌تواند از خاك، گندم و از گندم، نطفه و از نطفه انسانِ‌ كاملى را بيافريند، اگر نمى‌آفريد جاى سؤال بود كه چرا قدرت خود را به كار نگرفتى و چيزى نيافريدى‌؟

اگر نماز، انسان را از فحشا و منكر باز مى‌دارد، چرا بعضى نمازگزاران مرتكب خلاف مى‌شوند؟ پاسخ : اولاً تخمۀ پوك، هيچ گاه سبز نمى‌شود و نماز بدون حضور قلب، تخمه پوك است. نمازى سبب دورى انسان از مفاسد مى‌شود كه با حضور قلب باشد وگرنه حركت لب و كمر چنين خاصيّتى را ندارد. اگر مدرسه و دانشگاه به انسان رشد علمى مى‌دهد به اين معنا نيست كه هركس به مدرسه و دانشگاه رفت به آن رشد مى‌رسد، بلكه به اين معناست كه مدرسه و دانشگاه بستر رشد است به شرط‍‌ آنكه با جدّيّت درس بخوانيد و آنچه را مى‌خوانيد بفهميد. نماز نيز اگر با اصول و شرايطى كه دارد اقامه گردد، مانع فحشا و منكر مى‌شود. «اِنّ‌ الصّلوةَ‌ تَنهىٰ‌ عن الفحشاءِ و المُنكر» ۱ ثانياً نمازگزارى كه گاهى خلاف مى‌كند، اگر اهل نماز نبود خلافش بيشتر بود، زيرا همين نمازگزار براى صحيح بودن نمازش مجبور است بدن و لباسش پاك باشد، لباس و مكانش از مال مردم نباشد و همين مقدار مراعات احكام و مسائل، سبب دور شدن او از برخى گناهان و منكرات مى‌شود، همان گونه كه پوشيدن لباس سفيد، انسان را از نشستن روى زمين آلوده باز مى‌دارد.

چرا در دنيا همواره با مشكلات و سختى‌ها مواجه هستيم‌؟ پاسخ : شخصى از كنار مغازه بلور فروشى مى‌گذشت، چشمش به ليوان‌هايى افتاد كه روى ميز به طور وارونه چيده شده بود. همانجا ايستاد، كمى نگاه كرد و يكى از آنها را به همان حالتى كه بود برداشت و شروع به اعتراض به فروشنده كرد كه آقا! چرا دَرِ اين ليوان بسته است و ته آن باز است‌؟! فروشنده خنديد و گفت: اگر شما درست بنگريد و ليوان را به حالت درست بگيريد، هر دو اشكال برطرف خواهد شد. آرى، بسيارى از اشكالات، بر اساس باورها و تصوّرات غلط‍‌ ما مى‌باشد. ما خيال مى‌كنيم كه دنيا براى رفاه است، لذا مى‌گوييم: چرا رفاه نيست‌؟ مثل كسى كه در چلوكبابى نشسته و اعتراض مى‌كند چرا اينجا دوش ندارد؟! او بايد باور كند كه آنجا حمّام نيست. ما بايد باور كنيم كه دنيا خوابگاه، عشرتكده و آخور نيست، دنيا ميدان رشد است و انسان بايد در اين ميدان با سختى‌ها مبارزه كند تا خود به رشد و كمال برسد. قرآن مى‌فرمايد: «أخذناهم بالبأساء و الضَّراء لعلّهم يضّرّعون» ۱ سختى و فشارها براى توجّه دادن به انسان است. آرى، تا چوب عود را نسوزانيد، بوى عطرش بلند نمى‌شود. سختى‌ها وسيلۀ غرور زدايى است. همان گونه كه لاستيك‌هاى ماشين را بايد تنظيم باد كرد، حوادث تلخ نيز انسان را متعادل و تنظيم مى‌كند، غفلت و غرور و تكبّر را از بين مى‌برد، به علاوه تلخى‌ها انسان را به فكر و تلاش واداشته و سرچشمۀ انواع ابتكارات و اختراعات مى‌شود.