بریده‌های کتاب راه دشوار آزادی

رهبر مثل یک چوپان است که در پشت سر گله می‌ماند و اجاره می‌دهد چالاک‌ترین فرد در جلو راه برود و بقیه دنباله‌روی او باشند و در تمام طول راه نشوند که از پشت سر هدایت می‌شوند.

سفید‌پوست‌ها دوستی قبایل مختلف را به هم زدند. سفید‌ها گرسنه بودند و چشم‌ طمع به زمین‌ها دوخته بودند.

در آن روز‌ها هر سیاه‌پوستی حتی با مدرک لیسانس باید در مقابل سفیدپوستی که فقط دیپلم داشت سر خم می‌کرد و اهمیتی نداشت که تا چه اندازه از تحصیلات عالی برخوردار است، چون با وجود همه امتیازات خود پایین‌تر از حقیر‌ترین سفیدپوست در نظر گرفته می‌شد.

همیشه کمترین سهم هر کاری به سیاهان تعلق داشت و آنها جز پذیرفتن هیچ راه چاره دیگری نداشتند.

در اتیوپی برای نخستین بار در زندگی‌ام سربازان سیاه‌پوستی را می‌دیدم که تحت فرماندهی ژنرالی سیاه‌پوست بودند و مورد تحسین رهبران سیاه‌پوستی قرار می‌گرفتند که خود میهمانان یک رهبر سیاه‌پوست بودند. لحظه هیجان‌انگیزی بود. امیدوار بودم که این تصویری از آینده کشور خود من باشد.

ما در آرزوی آن بودیم که همان‌گونه که گاهی به تمسخر ما را صدا می‌زدند یک انگلیسی سیاه پوست شویم. به ما اینطور یاد می‌دادند و ما باور می‌کردیم که بهترین ایده‌ها متعلق به انگلیسی‌هاست.

آفریقای جنوبی کشوری بود که اعتصاب در آن برای یک آفریقایی جرم به حساب می‌آمد و حق آزادی بیان و حق رفت و آمد برای او بی‌رحمانه محدود شده بود.