بریده‌های کتاب حکمت تاریخ: نگرشی بر فلسفه تاریخ در پرتو معارف قرآن و اهل بیت (ع)

علامه طباطبایی می‌فرمایند: خداوند متعال بر اساس سنت هدایت، همه را هدایت می‌کند؛ اینطور نیست که قومی را هدایت کند و قوم دیگر را هدایت نکند، هدایتِ اولیه به سمت کفار هم می‌آید اما بعد از اینکه کفر ورزیدند، این سنت الهی آنها را رها می‌کند و بعد گمراه می‌شوند ...

از نظر قرآن این درگیریِ فراگیر میان جبهه حق و باطل، با غلبه‌ی جبهه‌ی حق به پایان می‌رسد. لبته خدای متعال دستگاه باطل را هم امداد می‌کند؛ یعنی اینگونه نیست که خدای متعال نسبت به دستگاه باطل هیچ امدادی نداشته باشد ...

تمدن بعد از رنسانس آنگونه که گفته می‌شود ظهور اسم مضل نیست، بلکه اراده‌های انسانی، مبتنی بر استکبار، تجمع و همفکری و همکاری و همدلی داشته‌اند و در عالم تصرف کرده‌اند و بر اساس مشیت و امدادی که شده‌اند جهان، مسخّر آن‌ها شده و تمدنی ساخته‌اند.

بر اساس نگاه مادی به تاریخ با پیدایش چرخ یا آتش یا مِفرغ یا آهن، تاریخ تکامل پیدا کرده است؛ تغییر روابط تولیدی، به پیدایش ماشین منتهی شده و با پیدایش ماشین، دوره‌ی سرمایه‌داری آغاز شده و ختم دوره‌ی دیانت هم فرا رسیده است. این افسانه‌ها بشریت را زمین گیر کرده و آنها را از حقایق، محجوب کرده است. حقیقت بقیه‌ی فلسفه‌های تاریخ غیر الهی هم، همین است منتها هر کدام به شکلی.

در جنگ جمل شخصی به اميرالمؤمنين عرض کرد ای کاش برادرم بود و پیروزی شما را می‌دید، حضرت فرمودند: آیا برادرت دلش با ماست؟ عرض کرد بله. حضرت فرمود پس او هم با ماست، حتی اقوامی که هنوز به دنیا نیامدند در ثواب ما شریک‌اند ...