بریده‌های کتاب ظرفی که ترک برداشت: جایگاه وسع و ظرفیت وجودی در تربیت

پیامبر خدا ص می فرمایند: همانا این دین، محکم و استوار است، پس با نرمی و رفق واردِ آن شوید و بندگان خدا را از عبادت خدا بیزار نکنید که در این صورت، مثل سوار درمانده ای می شوید که نه راهی را طی کرده و نه مرکبی برایش مانده.

به زبون ساده، توکل کردن یعنی از فکر کردن به چیزی که خارج از دایره مسئولیت و اختیار توست، دست بردار و روی چیزی تمرکز کن که وظیفه توست.

وقتی تکلیفی_مثلاً صبر بر یک مصیبت،انجام یه وظیفه، یا ترک یک گناه_ روی دوش ما سنگینی می کنه، شیطان به ذهنمون القا می کنه که: (آیا واقعا توانش رو داری؟) و خیلی وقت ها پیش خودمون جوابش رو می دیم و می گیم: ( نه، من نمی تونم.) به جای این حرف ها و توجه کردن به القائات شیطان، باید حواسمون رو به این مسئله اعتقادی جمع کنیم که خدا هیچ تکلیفی رو برای هیچ بنده ای قرار نمی ده، مگه اینکه قبلش، وسع و توانایی لازم برای انجام اون تکلیف رو به بنده داده.

هیچ وقت این نکته رو فراموش نکنید که خراب شدن رابطه ما با خدا، اصلی ترین عامل کوچک شدن ظرف و کم شدن وسع مونه. از اصلی ترین عواملی هم که باعث می شه قلب آدم از خدا دور بشه، سوءظن به خداست. دوران سختی ها و مشکلات زندگی هم یکی از مقاطعی ست که زمینه برای بدبینی آدم به خدا زیاد می شه.

ملاک رشد و برتری، وسع ابتدایی نیست. ملاک، میزان تلاش انسانه. وسع ابتدایی هر آدمی، نقطه صفر اونه. رشد واقعی هر فرد بر اساس فاصله ای که از این نقطه گرفته، سنجیده می شه.

عاقبت به خیری ما به استفاده ی درست از وسع مون بستگی داره. گاهی سرافکندگی در امتحانی، سرنوشت ما رو در آخرت تغییر می ده. بهشتی رو تبدیل می کنه به جهنم، گلستانی رو به آتش.

هر کس به آنچه می داند عمل کند، خدا آنچه را که نمی داند به او می رساند. روضه المتقین فی شرح من لا یحضره الفقیه، جلد ۲، ص ۳۲۲.

دنیایی که در اون هستیم، قطعه ای از مسیر ما تا ابدیته؛ اون هم قطعه ی کوتاه، که تکلیف ابدیت ما رو معلوم میکنه. به کلمه ی ابدیت فکر کنید. ابدیت از مفاهیمی ست که اگه به باور قلبی ما تبدیل بشه، خیلی از مشکلات تربیتی و اخلاقی ما رو حل می کنه.

امام علی ع می فرمایند: در عزت دنیا و فخر آن رقابت نکنید و از زینت و نعمت آن به شگفت نیایید و از زیان و سختی آن، جزع و فزع نکنید، زیرا عزت و فخر دنیا رو به پایان، زینت و نعمتش از بین رفتنی و زیان و سختی اش رو به نابود شدن است و هر زمانی از آن، رو به انتهاست و هر زنده ای از آن، رهسپار دیار بلا و فنا. کتاب من لا یحضره الفقیه،ج ۱، ص ۴۳۰

خداوند هیچ کس را جز به اندازه ی توانایی اش تکلیف نمی کند.سوره بقره/آیه ۲۸۶ به چه چیزی تکلیف میگن؟ تکلیف همون باری هست که خدا به وسیله امر و نهی،بر دوش ما میذاره. به چه چیزی وسع میگن؟ وسع همون ظرفیت و توانی ست که در اختیار ماست.

تکلیف خارج از وسع در بیشتر موارد یا به تمرّد ختم می شه یا به افسردگی. هر دوی این ها برای یه نفر می تونه فاجعه باشه.

این لطف خدا در حق ماست که با زیاد شدن وسع و بیشتر شدن تکلیف، راه رسیدن به هدف رو کوتاه تر و سرعت رو بیشتر می کنه.

هر وقت احساس کردیم ظرفیت انجام دستور خدا رو نداریم، با دقت بگردیم و ببینیم چه چیزی وسع مون رو اشغال کرده.