بریده‌ای از کتاب توسعه و مبانی تمدن غرب اثر سید مرتضی آوینی

منتهای حرکت تکاملی انسان و جهان و تاریخ در قرآن، "الله" است و این معنا در بسیاری از آیات قرآن مجید با تعبیراتی گوناگون همچون اِلی ربِّک‌المنتهی، الی‌الله‌ المصیر، اِنَّ الی ربِّک الرّجعی، الیه راجعون و... بیان شده است. اصل و ریشه این حرکت در جوهره و معنای عالم نیز در تبعیت از این حرکت معنوی تغییر پیدا می‌کند. بنابراین، تکامل و تعالی در معارف اسلام به یک حرکت همه‌جانبه که در آن بُعد فرهنگی و معنوی دارای اصالت است برمی‌گردد و حال آن‌که در غرب تکامل به تطور انسان از صورت‌های پست‌ترِ حیوانی به صورت‌های تکامل‌یافته اطلاق می‌شود.