بریده‌ای از کتاب ارزش میراث صوفیه: متن کامل با تجدیدنظر و اضافات تازه اثر عبدالحسین زرین کوب
1403/1/22
صفحۀ 36
معرفتی را که بدین گونه از طریق قلب و غالباً بدون اتکا بر عقل و استقلال حاصل می‌شود و غایت آن هم اتصال بی‌واسطه است با ذات یا صفات حق عرفان می‌خواند. و عارف مسلمان برای آنکه قلب خویش را از کدورت‌های نفسانی و جسمانی تصفیه کند غالباً متابعت شریعت را در عبادات واجب می‌داند نهایت آنچه در بیشتر موارد خاصه در مبادی کار و بدان عبادات اکتفا می‌کند و نه در پایان سیر خویش خاصه که از حدود اعتدال و استقامت تجاوز می‌کنند همچنان به رعایت حدود و قیود می ماند. از این روست که متشرعه و علما صوفیه را انکار می‌کرده‌اند و به افراط یا تقصیر متهم می‌داشتند و صوفیه نیز با آنکه خود به چله نشینی و ریاضت دست می زده اند، متشرعه را به جهالت و علما را به ضلالت منصوب می‌داشتند و نزاع بین صوفی و متشرع و عارف و عالم که در ادب اسلامی همه جا انعکاس و جلوه بارز دارد از همین جاست. در واقع برخلاف فقها که علم آنها راجع به عبادات و معاملات ظاهر است و گویی جز با جوارح ظاهر سروکار ندارند، معرفت صوفیه بر اعمال و اطوار غرب مبتنیست و سر و کار آنها با احوال و مقامات باطنی است. و فقها هم آنها را به الحاد منسوب دارند و کافر و گمراه بدانند
معرفتی را که بدین گونه از طریق قلب و غالباً بدون اتکا بر عقل و استقلال حاصل می‌شود و غایت آن هم اتصال بی‌واسطه است با ذات یا صفات حق عرفان می‌خواند. و عارف مسلمان برای آنکه قلب خویش را از کدورت‌های نفسانی و جسمانی تصفیه کند غالباً متابعت شریعت را در عبادات واجب می‌داند نهایت آنچه در بیشتر موارد خاصه در مبادی کار و بدان عبادات اکتفا می‌کند و نه در پایان سیر خویش خاصه که از حدود اعتدال و استقامت تجاوز می‌کنند همچنان به رعایت حدود و قیود می ماند. از این روست که متشرعه و علما صوفیه را انکار می‌کرده‌اند و به افراط یا تقصیر متهم می‌داشتند و صوفیه نیز با آنکه خود به چله نشینی و ریاضت دست می زده اند، متشرعه را به جهالت و علما را به ضلالت منصوب می‌داشتند و نزاع بین صوفی و متشرع و عارف و عالم که در ادب اسلامی همه جا انعکاس و جلوه بارز دارد از همین جاست. در واقع برخلاف فقها که علم آنها راجع به عبادات و معاملات ظاهر است و گویی جز با جوارح ظاهر سروکار ندارند، معرفت صوفیه بر اعمال و اطوار غرب مبتنیست و سر و کار آنها با احوال و مقامات باطنی است. و فقها هم آنها را به الحاد منسوب دارند و کافر و گمراه بدانند
نظرات
تاکنون نظری ثبت نشده است.