بریده‌ای از کتاب سپیده دمان اثر فریدریش ویلهلم نیچه

تقابل معنای اخلاقیت و معنای علیت: به میزان گستردگی مفهوم علیت از گسترهٔ اخلاقیت کاسته می شود. زیرا هربار که تأثیرات ضروری را در همه رخداد‌ها دریافته‌اند، همه از این دم به بعد به گونه‌ای ویژه اندیشیده‌اند و شمار بسیاری از علیت‌های خیالی را که به عنوان بنیادهای اخلاق تاکنون به آن باور داشته‌اند، ویران کرده‌اند. جهان راستین بس خُردتر است از عالم خیالی و هر بار بخشی از هراس و جبر از گیتی رخت بربسته است، بخشی از رویکرد به اقتدارِ اخلاق، اخلاقیت، در سطحی گسترده زیان دیده و کفاره پرداخته است. کسی که خواهان افزودنش است باید خود را بپاید که کامیابی‌هایش کنترل شدنی و نظارت پذیر باشند. ( ۴١ - سپیده‌دمان - نیچه - علی عبداللهی )