کتاب حاضر، به عنوان یازدهمین مجموعه آثار استاد محمدتقی جعفری، شامل چند اثر، ازجمله: «ایده آل زندگی و زندگی ایده آل»، «فلسفه و هدف زندگی» و «حیات معقول» است که به صورت سه کتاب مستقل در دهه های سال های ۱۳۴۰، ۱۳۵۰ و ۱۳۶۰ منتشر شده اند. مباحثی هم تحت عنوان: «وسیله و هدف زندگی» و «شهادت» در مجلدات او ۶ ترجمه و تفسیر نهج البلاغه چاپ شده بود که در اثر حاضر در فصل های مستقل آمده است. بحث بسیار مهم درباره موضوع «مرگ» در جلد هشتم تفسیر و نقد و تحلیل مثنوی نیز ازجمله مباحث شایان توجه بود که به مناسبت ارتباط آن با بحث «حیات و زندگی»، در بخش های پایانی کتاب گنجانده شده است.