کتاب حاضر، حاوی مقاله هایی از نگارنده دربارة شالوده های فکری و نظری معماری ایرانی از طریق واکاوی مفهوم مسجد در آن است. از این رو در این مقاله ها نخست، نسبت ظاهر و باطن در معماری ایرانی مطرح می شود. در این مقال صحبت از یک سرچشمه و یک کل است که در غالب فرهنگ نمود می یابد. سپس، جایگاه دین و معنویت در بستر فرهنگ ایرانی بررسی می شود. و در پایان به تأویل معماری مسجد ایرانی بر پایة تأمل بر مناسک حج، پرداخته می شود.