معرفی کتاب از طلسم تا تاریخ اثر ملاجلال منجم‌ یزدی‮‬

 از طلسم تا تاریخ

از طلسم تا تاریخ

4.0
1 نفر |
1 یادداشت

با انتخاب ستاره‌ها به این کتاب امتیاز دهید.

در حال خواندن

0

خوانده‌ام

1

خواهم خواند

2

شابک
9786225273009
تعداد صفحات
150
تاریخ انتشار
1400/12/29

توضیحات

        از طلسم تا تاریخ روایتگر بخشی نه چندان شناخته‌شده از تاریخ ایران در عصر شاه عباس اول صفوی است. علوم غریبه به‌عنوان علومی برای کنترل جهان و پیش‌بینی امور آینده همواره در طول تاریخ ایران مورد رجوع و توجه بوده است. با این حال، این نوع دانش‌های خفیه چنان که باید و شاید چندان به حوزه‌ی تاریخ‌نگاری مدرن راه نیافته‌اند که برخی از دلایل آن در مقدمه این کتاب مورد بررسی قرار گرفته است. پژوهشگر کوشیده است بر اساس متنی که تا پیش از این گمان می‌رفت متعلق به عصر تیموریان است، منظری نو از تاریخ صفویه را فرا روی خواننده قرار دهد؛ ما در این کتاب با لایه‌ای شگفت از زندگی اجتماعی در عصر صفویه روبرو هستیم که در آن باور به نیروهای فراطبیعی و کوشش برای چیرگی بر آن‌ها با استفاده از علوم غریبه امری غالب است و بی‌تردید برای مخاطبان علاقه‌مند به تاریخ، غریب و گیرا.
      

یادداشت‌ها

          در نهضت ترجمه علاوه بر علوم فلسفی و طبیعی، یکسری علوم دیگه هم وارد عالم اسلام شد که به علوم غریبه معروفن. این علوم عمدتا میراث انجمن‌های نیمه‌مخفی و عرفانی یونان باستان مثل فیثاغورثیان بود و بنا بر روایت رایج پنج شاخه کیمیا، لیمیا، سیمیا، هیمیا و ریمیا رو در بر می‌گرفت. توضیح کوتاه هر کدوم:

کیمیا: علم تبدیل عناصر به همدیگه که معروفترینش مس به طلاست. همونطور که میدونید پایه علمیه که امروز بهش شیمی میگن منتهی نباید اون رو علم شکست‌خورده‌ای دونست که نهایتا مجبور شد به ساینس تن بده. بلکه تو زمینه خودش بسیار پیشرفته و کارآمد بود و حتی بعد از عالم اسلام مطالعاتش تو اروپا هم پی گرفته شد.
لیمیا: علم طلمسات که خودش چند شاخه میشه از قبیل جفر و نیرنجات و ... .
هیمیا: علم به کارگیری قوات عالم بالا برای تاثیر در عالم سفلی.
سیمیا: علم تصرفات در خیال.
ریمیا: علم جادوهای کوچیک یا به اصطلاح همون شعبده و تردستی.
این علوم که به خمسه محتجبه و یا به اختصارِ سرواژه «کُلُّهُ سِر» معروفن تا همین صد و اندی سال پیش تو همه جای دنیا نقش عمده‌ای تو باورها داشتند و تنها بعد از انقلاب صنعتی و غالب شدن ساینس بود که تقریبا فراموش شدند.*

کتاب حاضر تصحیح رساله‌ایه با عنوان قراردادیِ «لیمیای صفوی». آقا دکتر کریمی مقدمه‌ای حقیقتا محققانه به کتاب نوشته و ضمن توضیح اهمیت رساله به حواشی اون هم پرداخته. اهمیت رساله جدا از علوم غریبه، به مثال‌هاییه که نویسنده برای تاثیر هر کدوم از طلسمات میاره. از اونجایی که نویسنده اصلی رساله دربارنشین بوده، عمده مثال‌ها پیرامون شخص شاه (عمدتا شاه عباس) و یا شخصیت‌های مطرح دربار اون زمان می‌چرخه. از این منظر خیلی رساله جالب توجهیه. چرا؟ چون نشون میده که چقدر علوم غریبه تو دربار موثر بوده که یا شاه از اون استفاده می‌کرده که دختر فلانی رو به عقد بهمانی دربیاره یا شیخ بهایی و یکسری دیگه از علما از این علوم استفاده میکردن که فلان بدبختِ بی‌گناه را از غضب شاه دور کنن. غیر از اینم یکسری رجال دربار دائما همدیگه رو طلسم میکردن که یا از مالیات فرار کنن و یا رقیبشون رو کله پا.
به نظر حقیر این وجهه جدیدی از رجوع به تاریخه که تا الان مغفول مونده. به شخصه ندیدم که تاحالا محققی نقش علوم غریبه رو تو وقایع تاریخی ایران پی بگیره. 

میشه گفت تنها ایرادی که به کتاب وارده -که با احتیاط هم میگم- اینه که مصحح مطالب رساله رو با تمام دستورات به صورت کامل آورده و گاهی توضیحات تکمیلی هم داده.** دستورات عموما دستورات موکل دارن که تو کتاب واضحا اسامی جنیان موکلش رو آورده. گاهی دعاهایی برای طلسمات وارده که مشخصا طلب تسخیر موکل میکنن. اینارو به زبون خوندن هم خطرناکه چه برسه اجراشون. فلذا کاش مصحح قسمتی از مطالبی رو که کاربرد تاریخی نداره، از رساله حذف کنه. 

علی‌ای‌حال این کتاب می‌تونه گشاینده راه جدیدی تو بررسی‌های تاریخی باشه، به شرطی که حد و حدود علمی که باهاش سروکار داره رو بشناسه.


.
* متاسفانه امروز این علوم تو ایران خیلی باب شده که البته نود درصدشون کلاهبردارن و لطفا از اون ده درصد باقی مونده دوری کنید.
** دوست عزیزی که این یادداشت رو می‌خونی و یک لحظه به سرت زد که بری طلسم عقداللسان کتاب رو روی دختر عباس‌آقا ماست‌بند سر کوچه اجرا کنی، اولا بدون که اینکارا آخر عاقبت نداره، دوما اینقدر دستوراتش سخته که مطمئن باشه نمیتونی انجامشون بدی.
        

28