#شناخت،_بررسی_و_نقد_کلامی_جریانهای_انحرافی_مهدویت

حسین حجامی

پژوهشکده مهدویت و آینده پژوهی

نویسنده تلاش کرده معرفی، دسته بندی و نقدی درباره جریانهای مدعی مهدویت و بابیت ارائه کند، اما از طرفی بخشهایی از کتاب مانند فصل دوم درباره ویژگی مشترک فرقه ها بسیار بسیار ناقص است، بخشهایی مانند فصل چهارم و مدعیان دوره غیبت صغری تکرار مکررات است و بخشهای دیگر هم عمق جدی ندارد. البته در میان مجموع آثار منتشر شده پژوهشکده مواردی را که مطالعه کرده ام، هنوز کار عمیق و جدی ندیده ام.
از امتیازات قابل توجه کتاب پرداختن به چند مورد از مدعیان معاصر و به خصوص زنده و فعال دوران معاصر است، اما نقص مهم این بخشها هم یک گونه انگاری آنهاست. کاش نویسنده این کتاب سری به آثار منتشر شده این حوزه پیش از خود می زد، کاش پیش از نگارش مقاله فرماندهان آخرالزمانی شیطان را که در کتاب #عصر_حیرت نیز آن را آورده ام/ف نگاهی انداخته بود و کاش بر اساس همان مقاله محتوای کتاب را بازنگری می کرد. الان کتاب بیشتر به کشکولی نسبتاً با نقش و نگار در حوزه مدعیان به نشر می آید، اما برای اهل فن نقایص آن کم نیست. 
یکی از اشکالات اساسی نویسندگان و گویندگان در عرصه نقد جریانهای انحرافی این است که همه مطالب و محتواهای آنان را باطل فرض می کنند، در صورتیکه که به تبیر امیرمؤمنان علیه السلام اگر اینها باطل محض و مطلق را عرضه کرده بودند، هرگز مشتری پیدا نمی کردند. روش اینگونه جریانات آن است که برای جلب مشتری حق و  را باطل را با هم در می آمیزند. اراجیف و خزعبلات #ع.ی کم نیست، اما لابه لای مطالبش حرفهای ناب و ارزشمند و کمیابی هم یافته می شود که نمی توان به سادگی از آنها رد شد. به یکی از این دست موارد در مقاله اشراط الساعه خود به تفصیل و در نهایت استناد پرداخته ام، یا موضوع ظهور اصغر که به غلط ظهور صغری گفته می شود، مطلبی کاملاً درست و بجا و قابل دفاع است و صرف اینکه او یا مشایی و ابطحی به از آن سخن گفته باشند، دلیل کافی برای غلط و باطل بودن آن به شمار نمی آید. تنها کسی که دیدم دقیقترین و عالمانه ترین موضع را نسبت به #ع.ی داشت، استاد عابدینی است و بقیه حقیقتاً او را نشناخته اند و درباره اش دچار افراط و تفریط شده اند، یا شیفته محض یا باطل انگاری مطلق.
نقد دیگر وارد به این کتاب آن است که رویکرد غالب کتاب تاریخی است نه کلامی و بر خلاف آنچه در عنوان کتاب آمده نمی توان کلام را بسیار پررنگ دید.
خلاصه آنکه خواندن این کتاب مضر نیست، اما حق  مطلب را هم درباره عنوان خود ادا نمی کند و از آن مهمتر اینکه خواننده پس از مطالعه کتاب هرگز چنان توانمند و مسلح نمی شود که در صورت مواجهه با جریانهای انحرافی به ورطه آنها نیفتد و از آنها آسیب نبیند. از این حیث آثار استاد محمد شهبازیان را واقعاً ارزشمند و خواندنی و قابل استفاده دیده ام و برای واکسینه کردن خواننده مفید می دانم.

مناهل؛ محمود مطهری نیا

https://ble.ir/manaahel

https://eitaa.com/manaahel