متن داستان منظوم لیلی و مجنون نظامی گنجوی است که در آن، تصویری از عشق و اوصاف عاشق و معشوق حقیقی ارایه شده است. این داستان منظوم، مشتمل بر چهارهزاروپانصد بیت است و گذشته از افسانه یا واقعی بودن آن، مجموعه ای از فصاحت و بلاغت، حکمت و اخلاق در آن وجود دارد. اصل داستان به زبان عربی بوده و جریان عشق مجنون (قیس عامری) از قبیله بنی عامر و لیلی دختر قیس عامری، در آن به تصویر کشیده شده است. اشعار مندرج در این نوشتار، به صورت نثر نیز توضیح داده شده و در آن، به اموری مانند حالات معنوی لیلی و مجنون و طهارت نفسانی آن ها و حوادث رخداد نموده بین آن ها، پرداخته شده است. نگارنده سعی دارد تا ابعاد مختلف عشق و اسرار آن را منعکس کرده و جنبه های عرفانی و معنوی اش را در قالب این مجموعه طولانی برجسته نماید.