کتاب حاضر، مجموعه ای از نود مقاله و یادداشت در باب شناخت تشیّع و اسلام و شرح مناسبات اعتقادی و فرهنگی فرق مختلف است. بخشی از مقالات مندرج در کتاب در چارچوب مطالعات «زیدی شناسی» و شناخت اعتقادات و مناسبات فرهنگی میان زیدیه و امامیه است. بخش دیگر، مربوط به مطالعه در حوزة معتزله و تبیین تاریخ، عقاید، شناسایی و تصحیح متون معتزلی است. قسمت مهم مطالعت و مقالات کتاب نیز در حوزة تشیع امامی و برخی دیگر، مشتمل بر شناخت ماهیت کتاب شناسی، نسخه پژوهی و یا در چارچوب مطالعات جانبی نگارنده است. لازم به ذکر است که مقالات و یادداشت های مندرج در کتاب، پیش از این در سایت «حلقة کاتبان» و در مجموعة «بررسی های تاریخی» این سایت منتشر شده و اکنون با هدف استفادة بیش تر و بهتر و در معرض مطالعة عام قرار دادن آن ها به چاپ رسیده است.